ଚଉତିଶା ହାର (ଦ୍ୱିତୀୟ ଭାଗ)

ଶ୍ରୀ ବିହାରୀ ଦାସ ମହନ୍ତ ମହାରାଜା

ବନ୍ଦନା

ପ୍ରାର୍ଥନା ।

ଆଷାଢ଼ ଶୁକ୍ଳ ବାଣୀ

ଗ୍ରାମ୍ୟଦେବୀ ଶ୍ରୀ ସମଲେଶ୍ୱରୀ ଜଣାଣ 

ଓ ପ୍ରାର୍ଥନା ରାଗ ସାବେରୀ

ଅଧିଷ୍ଠାନ ଅଧିଷ୍ଠାତ୍ରୀ ଭାବ ଏ କାଳେ ଗୋ । ମା’ଗୋ ସମଲେଇ । ଘୋଷା ।

ଦମକ ଗୁଣରେ ସୁବିଖ୍ୟାତ । ଦମନ ଦୁଷ୍ଟ କଲ ବହୁତ ।

ଦମ୍ ବାଦସା ପାଇଁ ବୀରତ୍ୱ । ଦର୍ଶନୀୟ ହୋଇଥିଲ ଜନଙ୍କ ମେଳେ ଗୋ । ୧ ।

ଦମଗୁଣେ ରାଜ୍ୟ ରକ୍ଷା ଚାହିଁ । ଦମନ କାରିଣୀ ସମଲାଇ ।

ଦେବୀ ଜଗତ୍ ଧାତ୍ରୀ ରୂପ ବହି । ଦୟାଦ ହୃଦୟ ନୋହୁଛି କି ଏକାଳେ ଗୋ । ୨ ।

ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣ ମଣ୍ଡପ ତୋ ହୀରାଖଣ୍ଡ । ରତ୍ନଗର୍ଭ ଚିତ୍ରୋତ୍ପଳା ପିଣ୍ଡ ।

ନଚାହୁଁଛ ତବ ପାଟଦଣ୍ଡ । ବାହୁଡ଼ି ଅଶାନ୍ତି କାନ୍ତି ରୂପ ଚାହିଁଲେ ଗୋ । ୩ ।

ଜଗଦମ୍ବା ଯଶସ୍ୱୀ ବୋଲାଇ । ଜାଗ୍ରତ ନୋହିଁ ଚାହଁ କିଁପାଇଁ ।

ଦଳନ ନିର୍ବାଣ ଗୁଣ କିହ୍ନିଁ । ବର ଅଭୟ କେନେଲା ଚାହିଁ ନିଶ୍ଚଳେ ଗୋ । ୪ ।

ତବାଶ୍ରିତ ହୋଇ ଜନ ରୁଣ୍ଡ । ରଖମା ବରଦେ ଗୀର ତୁଣ୍ଡ ।

ଶୁଣି ଦାରୁଣ ହେଲାକି ପିଣ୍ଡ । ତବାଶ୍ରିତ ଚିନ୍ତାକ୍ସିରେ ଭାଷି ରହିଲେ ଗୋ । ୫ ।

ଦେଶ କାଳ ଗତି ଦାଣ୍ଡେ ବସି । ଶୋଭା ଭୁଜି ଜ୍ୟୋତି ତବ ନାଶି ।

କାନ୍ତିତବ କେ ଚାହିଁବ ବସି । ବିହାରୀ ଦାସ କହିଲା ଚାହିଁ ସୁଡୋଳେ ଗୋ । ୬ ।

ମାନଭଞ୍ଜନ ଚୌତିଶା ।

ରାଗ ଚୋଖି ।

କରିଣ କୁଞ୍ଜେ ବିହାର ବ୍ରଜଙ୍ଗନା ନାରୀବର କ୍ଳାନ୍ତ ହୋଇ କୃଷ୍ଣଗୁଣ ରସ ବିଷୟ ।

କହସଖି କୃଷ୍ଣପ୍ରିୟା କେ ଅଛନ୍ତି ଭାବ ତାହା ଜଣାତ ନ ଗଲା ଏହା ଲାଗେ ସଂଶୟ ।

କୃଷ୍ଣଙ୍କୁ ଯେ ପଚାରୁଁ ଯାଇ ।

କାହାର ଅଟନ୍ତି ସେ ଯେ ପ୍ରେମାଙ୍ଗ ସାଇଁ ।। ୧ ।।

ଖଗପତି ସୁଦର୍ଶନ ଜଣାନ୍ତି ପ୍ରଭୁଙ୍କ ସ୍ଥାନ ଆମ୍ଭମଧ୍ୟେ ବଳବାନ କେ ଅଛୁଁ ରହି ।

ଖପାହୋଇ ଗୋପବାଳୀ ଏସମୟେ ଆସି ମିଳି ରୂପଗୁଣେ ପୂର୍ଣ୍ଣତବ କେପ୍ରିୟ ସାଇଁ ।

ଖଳ ବୃଦ୍ଧି କରିଣ ଲକ୍ଷ ।

କ୍ଷାନ୍ତ ହୁଅ ଗୋପଗୋଇ ଭାବନା ରଖ ।। ୨ ।।

ଗରୁଡ଼ ଗମନ୍ତୁପାଇ ଖିଖିନ୍ଦାବନରେ ତହିଁ ହନୁମାନ ମହାବୀର ରାମଙ୍କ ଦାସ ।

ରାମ ବିନତାନନ୍ଦନ ରାମନାମେ ଆମନ୍ତ୍ରଣ ବରିଆଣ ହନୁମାନ ତୋଷିମାନସ ।

ଆଜ୍ଞା ଘେନିଯାଇ ଗରୁଡ଼ ଗମି ନପାରି କହନ୍ତି ବୃଦ୍ଧ ମାକଡ଼ ।। ୩ ।।

ଘଟାଇ ନ ପାରେ ଭାଇ ହନୁମାନ ଛନ୍ତିକାହିଁ ଦେଖାଇ ଦିଅ ମୋ ବନ୍ଧୁ ଲାଙ୍ଗୁଡ଼ ଟେକ ।

ଘମଣ୍ଡ ଦେଖାଉକିନା ବୟବୃଦ୍ଧ ବଳହୀନା ଲାଙ୍ଗୁଡ଼ ଅନ୍ତର କରି କର ବିବେକ ।

ଘାରିବା ଭାବରେ ଧଇଲେ ।

ଘୋଷାଡ଼ିବା ଦୂରେ ଥାଉ ନଟଳେ ତିଳେ ।। ୪ ।।

ଉଦୟ ହୋଇଲା ଜ୍ଞାନ ନିଶ୍ଚୟ ଏ ହନୁମାନ କଲେ ମୋ ଗର୍ବ ଗଞ୍ଜନ ଏ ମହାବୀର ।

ଉଭାବିତ ଖଗପତି ହନୁମାନ ସେ ବୋଲନ୍ତି କିଏ ତୁମ୍ଭେ ପ୍ରକାଶକ ହୁଅ ହେବୀର ।

ଉଦ୍ଭାବନରେ ଯେ ଉଦ୍ଭୂତ ।

ପ୍ରକାଶ କର ଯେ ଅଛି ତୁମ୍ଭ ବୃତ୍ତାନ୍ତ ।। ୫ ।।

ଚକ୍ରଧର ଯେ ଦରାରି ତାଙ୍କ ଦାସ ହୋଇକରି ଅପମାନ ପାଇଲି ମୁଁ ତୁମ୍ଭରି ସ୍ଥଳେ ।

ଚରାଚରେ ପୃଷ୍ଠେହରି ନାନା ଦୁର୍ଗମରେ ଧରି ମୃରାସୂର ଯୁଦ୍ଧକଲି ଏବାହୁବଳେ ।

ଚାହେଁ ବୟବୃଦ୍ଧ ଆପଣ ।

ଚମତ୍କାର ଦେଖାଇଲ ବୀରତ୍ୱ ଗୁଣ ।। ୬ ।।

ଛିଦ୍ରାନ୍ୱେଷରେ ଭାବିତ ଆସିଛ କହ ବୃତ୍ତାନ୍ତ ବାଳିହନ୍ତା ଆମନ୍ତ୍ରଣ ଦେଇ ଅଛନ୍ତି ।

ଛଳନା ନ ବୁଝି ରାମ ହନୁମାନ ବୁଝିମର୍ମ ଆଗ ଯାଅ ମହାବୀର ଯାଏଁ ଝଟକି ।

ଛବିଦେଖି ଛନ୍ଦକୁ ବହି ।

ଛଟା ଦେଖି ଗମିଲେ ସେ ଆକାଶେ ଯାଇ ।। ୭ ।।

ଜଗତ୍‌କର୍ତ୍ତା ଜାଣିକରି ସୁଦର୍ଶନକୁ ହକାରି ଆଜ୍ଞା ଦେଲେ ମୋର ପୁରେ ରକ୍ଷକ ହୁଅ ।

ଜଣାହେବ ତୁମ୍ଭବଳ ସୁରକ୍ଷକ ହେବାଭାଳ କାହାକୁ ତୁମ୍ଭେ ନ ଛାଡ଼ ଦ୍ୱାରରେ ଥାଅ ।

ଜୟଶୀଳ ହେବାକୁ ଧ୍ୟାଇ ।

ଯାଇ ଜାଗ୍ରତରେ ଚକ୍ର ପୁରେ ଭ୍ରମଇ ।। ୮ ।।

ଝଳକାଙ୍ଗୀ ଗୋପବାଳୀ ତାଙ୍କୁ ଡାକି ବନମାଳୀ ଝଞ୍ଚରୁପ ହୁଅ ନିଜ ୨ ଇଚ୍ଛାରେ । ଝଟକିବା ।

ସବେଶ ବଯାହାର ଯେଉଁ ମାନସ ଶୋଭାକୁ ଦେଖାଇ ଆସ ଆଣି ରୂପରେ ।

ଝଟ ହନୁମାନ ଆସଇ ।

ଝଲିବା ଜାନକୀରୂପ ଦେଖିବ ସେହି ।। ୯ ।।

ନିୟାତ୍ମିକ ଜଗତ୍‌ଜିତା ନୀଳାମ୍ବୁର ଜ୍ୟେଷ୍ଠଭ୍ରାତା ହୁଅ ସୁମିତ୍ରାନନ୍ଦନ ଭାବି ସୁଚିତ୍ତ ।

ନିଗମ ବିଷୟ ବୁଝି ହନୁମାନ ଆସେ ଗର୍ଜ୍ଜି ଧନୁର୍ବାଣେ ସଜହୋଇ ଆସ ତୁରନ୍ତ ।

ନିତି କାନ୍ତି ଆପେ ବଢ଼ାଇ ।

ନିଗମରେ ରାମମୂର୍ତ୍ତି ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ହୋଇ ।। ୧୦ ।।

ଟକଟକା ହୋଇସର୍ବେ ବେଶ ହୁଅନ୍ତି ସେ ଗର୍ବେ ଟାଣରଷା ହେବ ଭାଳି ସେ ଗୋପ ବାଳୀ ।

ଟଙ୍କାର ଧ୍ୱନି କରିଣ ବଳରାମ ଧନୁର୍ବାଣ ଧରିଉଭା ହେଲେ ଯାଇ କୃଷ୍ଣଙ୍କ ସ୍ଥଳୀ ।

ଟମକ ଯେ ବାଜଇ ତହି ।

ଟାକି ଭାଳୁଛନ୍ତି ତହିଁ ସେ ଗୋପ ଗାଈ ।। ୧୧ ।।

ଠାରି ସତ୍ୟଭାମା ଡାକି ଜାନକୀ ରୂପହେବୁକି ଅଞ୍ଜନା ସୁତ ଆସୁଛି କରିବ ଲକ୍ଷ ।

ଠଉର ହେବାକୁ ଭାବି ସତ୍ୟଭାମା ନିଜଛବି ମନଚିତ୍ତ ନିବେଶିଲେ ପାଇବା ମୋକ୍ଷ ।

ଠୁଳ ଅଷ୍ଟ ସେ ପାଟବଂଶୀ ।

ଠିକଣା ହେବାକୁ ବେଶଭୂଷାରେ ବସି ।। ୧୨ ।।

ଡର ହୃଦୟେ ବହିଣ କି ବୋଲିବେ ନାରାୟଣ ଗମେ ବିନତା ନନ୍ଦନ । ଆକାଶ ମାର୍ଗ ।

ଡାକରା ଆସିଛି ଭାଳି ଡିୟାଁ ମାରି ହନୁବଳୀ ଅର୍ଦ୍ଧବାଟେ ଗରୁଡ଼ ପଳାନ୍ତି ସେ ଆଗ ।

ଡାକନ୍ତି ସେ ଆସ ବୋଲିଣ ।

ଡ଼ୁବିଲେ ଚିନ୍ତା ସାଗରେ ଗରୁଡ଼ ଜାଣ ।। ୧୩ ।।

ଢାଉ ୨ ଶବ୍ଦକାଶେ ଶୁଭିଲା ସେ ବ୍ରଜଦେଶେ ବୀର ହନୁମାନ ଆସିବାର ଜାଣିଲେ ।

ଢଳଢଳ ଗୋପବାଳୀ କୃଷ୍ଣଙ୍କ ଛାମୁରେ ମିଳି ରାମମୂର୍ତ୍ତି ସତ୍ୟାସଙ୍ଗେ ସର୍ବେ ଦେଖିଲେ ।

ହଳଧର ଲକ୍ଷ୍ମଣବେଶ ।

ଢପଉରେ ବ୍ରଜାଙ୍ଗନା ହେଲେ ପ୍ରବେଶ ।। ୧୪।।

ଆଣି ହୃଦେ ହନୁମାନ ପ୍ରବେଶିଲେ ବୃନ୍ଦାବନ ପ୍ରଜ୍ଜ୍ୱଳିତ ସୁଦର୍ଶନ ଦ୍ୱାରରେ ମିଳି ।

ଅଣାଇବା ହନୁମାନ ବୀର ଏହା ହୃଦେମଣ ବାଟ ଛାଡ଼ ଯିବୁ ଆମ୍ଭେ ରାମଙ୍କ ତୁଲେ ।

ଅନାର୍ଯ୍ୟ ତାର ଗୁଣ ଦେଖି ।

ଆଣି ଖଣ୍ଡି ବାମକରେ ଧଇଲେ ଟେକି ।। ୧୫ ।।

ତ୍ରିଲୋକେଶ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଅଭିଷେକ ଉପଇନ୍ଦ୍ର ସ୍ଥାନେଯାଇ ଠିଆହୋଇ ଲକ୍ଷ କରନ୍ତି ।

ତ୍ୟକ୍ତ କଲ ମା ଜାନକୀ ଅନ୍ୟନାରୀ ଆଣିଯୋଖି ନମସ୍କାର କିହିଁ ହେବି ହନୁ ବଦନ୍ତି ।

ତାପିତ ଯେ ସେ ସତ୍ୟଭାମା ।

ସ୍ୱତ୍ୱଭାବେ ଜମ୍ଭବତୀଙ୍କର ଗାରିମା ।। ୧୬ ।।

ଥକାହୋଇ ଅଷ୍ଟସଖି ଜଣେ ୨ ଆସି ଯୋଖିହୋଇ ଅପମାନ ପାଇ ହନୁ ନେତ୍ରରେ ।

ଥାଟ ନରନାରୀଙ୍କର ଉଚ୍ଛୁଳେ ସେ ବ୍ରଜପୁର ଥୋକେଯାଇ ଜଣାଇଲେ ରୁକ୍ମଣୀଠାରେ ।

ଥିଲେ ପାକ କର୍ମରେ ମାତ ।

ଥନ୍ତରାରୂପରେ କଲେ ସେ ନେତ୍ର ପାତ ।। ୧୭ ।।

ଦରବନ୍ଧା ହନୁମନ୍ତ ଚିନ୍ତିସକଳ ବୃତ୍ତାନ୍ତ ଆସ ୨ ବାପଧନ ବାୟୁ ନନ୍ଦନ ।

ଦେହଳିରୁ ଉକ୍ତିଶୁଣି ହନୁ ଜଗତ୍‌ମାତ ଚିହ୍ନି ସାଷ୍ଟାଙ୍ଗରେ କଲେ ତହିଁ ସେ ଦରଶନ ।

ଦରିଦ୍ରତା ରୂପ ଦେଖିଲେ ।

ଦୁଃଖିତ ହେଉଛି ମାତ ରୂପଚାହିଁଲେ ।। ୧୮ ।।

ଧାରଣୀୟ ନାରୀଙ୍କର ସ୍ୱପକ୍ୱାଦି ସୁଆଧାର ଆବର ଗୃହବେଭାର କର ବିବେକ ।

ଧନାଗମ ଧନାଧ୍ୟକ୍ଷ ଧନ୍ଦାରେ ଥିବାର ଲକ୍ଷ କାଳକୁ ବୁଝିଣ ଭେଖ ଭାବନା ରଖ ।

ଧ୍ୟାନେ ନିରଙ୍କୁଶ ମୁଁ ନୁହେଁ ।

ଧର୍ତ୍ତବ୍ୟ ଧର୍ମବଳରେ ସଦା ମୁଁ ଥାଏ ।। ୧୯ ।।

ନବ୍ୟ ସଖୀଗଣ କିଏ ଲକ୍ଷକରାଅତୁ ମାଏ ରଖିଛନ୍ତି କେଉଁ ଚିନ୍ତା ମର୍ମ ବୃତ୍ତାନ୍ତ ।

ନିରଞ୍ଜନ ନିରାକାର ବିରାଟରୂପ ଈଶ୍ୱର ତାଙ୍କଅଂଶୁ ଅବତାର ଶ୍ରୀରାମ ତତ୍ତ୍ୱ ।

ନିଷ୍କାମରେ ତପସ୍ୟାକାରୀ ।

ନୈର୍ମାଲ୍ୟ ନୈମିତ୍ତିକ ସେ ଗୋପବାଳା ।। ୨୦।।

ପରଂବ୍ରହ୍ମ ତତ୍ତ୍ୱଗୁଣ ଶୁଣି ତାହା ହନୁମାନ ପରମାର୍ଥୀଗଣ ମହାରାସେ ବିହାରୀ ।

ପ୍ରଣାମ କରୁଛିମାତଃ ତ୍ରେତୟାଯୁଗ ବୃତାନ୍ତ ଜଣାତ ଅଛି ମୋଚିତ୍ତ ଦାସତ୍ୱଧରି ।

ପ୍ରବେଶିଲି ଦ୍ୱାପରେ ଆସି ।

ପାଇଲି ଦର୍ଶନ ମାତଃ ତୋପାଦ ଘୋଷି ।। ୨୧ ।।

ଫୋଫାଡ଼ି ଦେଲକି ମୋତେ ଏହା ଭାବୁଥିଲି ଚିତ୍ତେ ଶୁଭକାଳ ପାଇ ଫର୍ଜ୍ଜା ଦର୍ଶନ କଲି ।

ଫିଟିଗଲା ମୋ ସନ୍ଦେହ କାଳକୁ ଦେଖାଇ କହ ନିସଶଂୟ ବାର୍ତ୍ତା ଲାଭ ଆନ ପାଇଲି ।

ଫେଡ଼ିଥିଲି ମୁଁ ତବ କଷ୍ଟ ଫଳଖାଇ ନାଶକଲି ଅଶୋକ ଦୁଷ୍ଟ ।। ୨୨ ।।

ବର ଦେଇଥିଲ ମୋତେ ତ୍ରିଜୀବୀ ହୁଅ ଜଗତେ ଦ୍ୱାପରେ ବୃନ୍ଦାବନରେ ସାକ୍ଷାତ ହେବୁ ।

ବର ମାର୍କଣ୍ଡେୟରୁଷି ଅନୁସୂୟା ଅଭିଳାଷି ରଘୁବର ଆଜ୍ଞାଘୋଷି ଭାବ ବୁଝିବୁ ।

ବୃନ୍ଦାବନ ବେହାରସ୍ଥଳୀ ।

ବୃନ୍ଦାରଣ୍ୟେ ଗୋପୀଗଣ ପ୍ରେମର ଅଳି ।। ୨୩ ।।

ଭକ୍ତମଧ୍ୟେ ହନୁଶ୍ରେଷ୍ଠ ରୁକ୍ମଣୀଙ୍କୁ ବାକ୍ୟେତୁଷ୍ଟ କରଯୋଡ଼ି ଗଲେ ଯାଇ ଶ୍ରୀରାମ ପାସ ।

ଭଣ୍ଡାଇବା ଏବିଚାର କଲ ଜଗତ ଈଶ୍ୱର କଟୀଭାଗେ କି ରହିଛି କର ପ୍ରକାଶ ।

କୃଷ୍ଣ ହସି କହନ୍ତି ବୀର ଭାବ ମୋହନ ମୁରଲୀ ମୋହେ ତ୍ରିପୁର ।। ୨୪ ।।

ଦର୍ଶନ ପାଇଁ ମତିକି ନବୁଝି ମାତା କତିକି ସୁଦର୍ଶନ କରେ ଅଛି ନିର୍ବୁଦ୍ଧି ପଣ ।

ମନେ ଲଗାଇଣ ଧ୍ୟାନ ପାଣି ଯୋଡ଼ି ହନୁମାନ କହ ଆହେ ରଘୁରାଣ ଏଚିତ୍ର ଗୁଣ ।

ମମ ମନେ ଥୟ ନ ପାଇ ମାତାଙ୍କୁ ନ ପଚାରିଣ ଆସିଲି ଧାଇଁ ।। ୨୫ ।।

ଯାର ଅଙ୍ଗ ଭୟଙ୍କର ଉଶ୍ୱାସେ ମେଦିନୀଭାବ ଷଷ୍ଠକର ତ୍ରିନେତ୍ର ଯା ଜ୍ୱଳନ୍ତା ଦେଖ ।

ଜଗତ୍ ପ୍ରଜ୍ଜ୍ୱଳିତ ମୂର୍ତ୍ତି କୋଟିସୂର୍ଯ୍ୟ ଯାରକାନ୍ତି ନାରାୟଣ ଅଙ୍ଗୋତ୍ପତି ଭାବକୁ ରଖ ।

ନାରାୟଣ ଚକ୍ର ନାମରେ ।

ଯାର ଘୋଷଣା ବାଜୁଛି ଚତୁର୍ଦ୍ଦିଗରେ ।। ୨୬ ।।

ରଣେ ନନ୍ଦିଘୋଷ ଜାନ ଅସ୍ତ୍ରମଧ୍ୟେ ସୁଦର୍ଶନ ଏହା ବୁଝନାହିଁ ଆନ ଏ ରୌଦ୍ରମୂର୍ତ୍ତି ।

ରଘୁବୀର ଉକ୍ତି ଶୁଣି ହନୁମାନ ଯୋଡ଼ିପାଣି ରଖାଇଲ କରେ ଆଣି ତୁଟାଅଭ୍ରାନ୍ତି ।

ରଖିଆଣି ହୃଦୟେ ଜ୍ଞାନ ।

ରଟନା ସ୍ୱମୁଖେ ଅହଂ ପ୍ରକାଶମାନ ।। ୨୭ ।।

ଲୟକର ହନୁମାନ କାର୍ଯ୍ୟ ମୋ ଗର୍ବ ଗଞ୍ଜନ ତେଣୁ ଭାଙ୍ଗିଲି ମୁଁ ଟାଣ ବିଷୟ ଭାବ ।

ଲଖାଇଲେ ଅହଂକାର ଭାବିଲି ଏମାନଙ୍କର ଗର୍ବକୁ ଖର୍ବ ନକଲେ ବିଷ ଉଦ୍ଭବ ।

ଲାବଣ୍ୟ ଯେ ଏ ଗୋପବାଳୀ ।

ଲକ୍ଷକଲି ସୁଦର୍ଶନ ଗରୁଡ଼କଳି ।। ୨୮ ।।

ବରଗିର ସେ ମୁକାଇ ଦେଖାଇ ହେବାରୁ ସାର ତବ ଆମନ୍ତ୍ରଣେ ଶାନ୍ତି ଭଜିଲେ ରହି ।

ବଳିଷ୍ଠ ଯେ ନିଶାଚର ହୋଇଥିବାର ସହାର ମନରେ କର ବିଚାର ଗର୍ବକୁ ଦହି ।

ବସୁଭାରା ଉଶ୍ୱାସ କାରୀ ।

ବାସୁଦେବ ନାମ ଚାରି ଯୁଗରେ ପୁରି ।। ୨୯ ।।

ଶରଣାଗତ ମୁଁ ଦାସ କି ଜଣାଏଁ ତମ୍ଭୁପାସ କ୍ଷମାନିଧି ଗୁଣ ହେବ କାହାର ଠାରେ ।

ସଂଶୟ ମନରେ ରହି ସର୍ବେଶ୍ୱର ରୂପଚାହିଁ ବିସ୍ମୟ ହେଉଛି ମୁହିଁ ଭାବନା କରେଁ ।

ସଦାଦାସ ଦାସାନୁପ୍ରତି ।

ସମସ୍ୟା ଯା ଦେଖାଇଲ ହେଲା କି ଯୁକ୍ତି ।। ୩୦ ।।

ଷଟ୍‌ଦର୍ଶନ ହୃଦବହି ଷଟ୍‌ପ୍ରଜ୍ଞାରେ ଭାବଗ୍ରାହି ଷଟ୍‌କର୍ମକୁ ସେ ନ ଧ୍ୟାଇ ଏହାକି କଲ ।

ଷଢ଼ଭିଜ୍ଞ ଗୁଣଦେଇ ଷଡ଼୍‌ବର୍ଗ ଦୃଶା କିପାଇଁ ଷଣ୍ଡାଳି ସେ ଗୋପ ଗୋରୀ କରି ଚାହିଁଲ ।

ଷୋଡ଼ଶୀଏ ତବାଶ୍ରାପାଇ ।

ଷୋଡ଼ଶୋପଚାର ବିଧି ପୂଜାକୁ ଧ୍ୟାୟି ।। ୩୧ ।।

ସଂଲଗ୍ନ ସଂଳାପଜନ ମାନହନ୍ତା ନାରାୟଣ କଲିଏହା ନିରୀକ୍ଷଣ ତବ ଆଗରୋ ।

ସଂଶୋଧକ ଆହେ ହରି ସଂଶ୍ରୟଙ୍କ ରକ୍ଷାକାରୀ ସଂଶ୍ରବ ରହିଲା ତବ ଏମର୍ତ୍ତ୍ୟ ପୁରେ ।

ସୁଦର୍ଶନ କରୁଁ ଫିଟାଇ ସଷ୍ଠାଙ୍କରେ ପ୍ରଣିପାତ ହନୁ ସେ ତହିଁ ।। ୩୨ ।।

ହୟଗ୍ରୀବ ହେମ ଶଙ୍ଖ ଗଦାପଦ୍ମ କରେ ରଖ ଚତୁର୍ଦ୍ଧାମୂର୍ତ୍ତି ଚାହିଁଣ ବିଦାୟ ହେବି ।

ହରିପ୍ରିୟା ସୁଦର୍ଶନ ସଙ୍ଗେ ଗରୁଡ଼ ବାହନ ଦୋଷ ନ ଧରିବ ମୋ ଚାହୁଁଛି ଛବି ।

ହରିଙ୍କର ଆଶ୍ରୟୀ ମୁହିଁ ।

ହର୍ଷାନନ୍ଦେ ହରିପାଦ ଥିବ ଯେ ଧ୍ୟାୟି ।। ୩୩।।

କ୍ଷମାନିଧି ରଘୁବୀର ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଯୋଡ଼ିକର ଯାଉଛି ମୁଁ କର୍ମଧାର ସ୍ୱବାସ ଗୁଣି ।

କ୍ଷୋଭ ଭରେ ଭଜିମାତ ତାଙ୍କପାଦେ ପ୍ରଣିପାତ ଯାଉଛି ଅଞ୍ଜନା ସୁତ ମାଗୋ ରୁକ୍ମଣୀ ।

ଖ୍ୟାତିକଲି ହରି ବିଳାସ ବାୟାହୋଇ ଭ୍ରମୁଅଛି ବିହାରୀ ଦାସ ।।୩୪ ।।

ଦୁଶା ଦଳନ ଚଉତିଶା ।

ରାଗ ରସକୁଇଲା ।

କଉରବ ଥାଟେ ସେ ଭୀମସେନ । କରାଳ ନେତ୍ରେ କମ୍ପାଇ ବଦନ ।

କରେ ଧରିଣ ସେ ଗଦାର ଭାର। କରଇ ଲକ୍ଷ ଦୁଶାସନ ବୀର ଯେ ।

କାହିଁ ଅଛି ସେ ପାମର ଯେ ।

କରିବ କେଶ ବନ୍ଧନ ଦ୍ରୌପଦୀର କକ୍ଷା ଅଛି ଆଜ ମୋର ।। ୧ ।।

ଖଣ୍ଡିତ କରିଣ ରଥି ପଦାତି ।ଖରେ ଦୁଶାସନ ଉଡ଼ାଇ କୀର୍ତ୍ତି ।

କ୍ଷେପି ଆସିଲା ଭୀମ ଥିବାଯାଏ।ଖଣ୍ଡେ ଦୂରେ ରହି ସଭୟ ଦେହେ ସେ ।

ଖସି ପଳାଇବା ଭାବେ ସେ ।

ଖୋଜିବା କାର୍ଯ୍ୟରେ ଭୀମ ମତ୍ତଅଛି। ନରହୁଁ ଏଠାରେ ଲବେ ଯେ ।। ୨ ।।

ଗର୍ଜିଣ କହଇ ବୀର ପାବନୀ ।ଗମିଲୁ ଦୁଶାସନ ମନ ଜାଣି ।

ଗୋରୀ ଦ୍ରୌପଦୀର କେଶବନ୍ଧନ। ଗରିଷ୍ଠ ହୋଇଛି ତାହା ତୁ ଜାଣରେ ।

ଗଦାଧରି ହୁଅ ଠିଆରେ ।

ଗଦାଯୁଦ୍ଧ ପରେ ଗାତ୍ର ଯୁଦ୍ଧହେବ। ଦେଖିବେ ଯେ ବଳୀ ଏହା ଯେ । ୩ ।

ଘୋର ରଡ଼ି ଭୀମର କର୍ଣ୍ଣେ ଶୁଣି।ଘଟିଲା ବିବାଦ ଏହା ସେ ଜାଣି ।

ଘେନି ଗଦାବର ହେଲା ସେଠିଆ।ଘାତୁକ ବଳ ଦେଖିଛି ମୁଁ ଏହା ଯେ ।

ଘଟାଇଣ କର ଲକ୍ଷ ଯେ ।

ଘନିଷ୍ଠ ଯୁଦ୍ଧରେ ଭାଙ୍ଗିବି ତୋ ସଧ।ଦେଖିବେ ତ୍ରିପୁର ଲୋକ ଯେ ।। ୪ ।।

ଉଆଁସ ଚନ୍ଦ୍ରପ୍ରାୟେ ହେବୁ ତୁହି।ଉଦବେଗେ ଦୁଶା କହୁଛୁ କି ଏହି ।

ଉପାଡ଼ିବି ତୋର ଯେ ଏହି ଭୁଜ।ଉଡ଼ାଇବି କୀର୍ତ୍ତି ଦେଖିବେ ରାଜା ଯେ ।

ଉପଦ୍ରବ କରା ଦୁଷ୍ଟ ରେ ।

ଉଲଗ୍ନ କଲୁ ଯାଜ୍ଞସେନୀ କି ତୁଯେ । ଦେଖିବୁ ଆଜି ପାପିଷ୍ଠ ରେ ।। ୫ ।।

ଚିତ୍ରାଙ୍ଗଦମଧ୍ୟେ ସେ ଦୂଶାସନ । ଚାହିଁ କହଇରେ ବାୟୁ ନନ୍ଦନ ।

ଚିନ୍ତନ କର ମୁଁ କିପରି ବଳୀ । ଚଟୁଳ ଦେହ ତୋ ନ ଦିଅ ଜାଳି ଯେ ।

ଚମକ ଦେଖାଉ କେତେ ଯେ ।

ଚାହୁଁ ଅଛି ମୋର ତୁ ଜ୍ୟେଷ୍ଠ ସୋଦର । ତେଣୁ ନ କହଇ ତୋତେରେ ।। ୬ ।।

ଛାଡ଼ି ଅପ୍ରୋଧ ଗଦାକୁ ଉଠାଇ।ଛେଚିଲା ଭୀମ ଦୁଶାପରେ ନେଇ ।

ଛାଡ଼ତୁ ପାମର ଜୀବନେ ଆଶ।ଛକା ଛକିରେ ଏତେ ଦିନ ନାଶରେ ।

ଛଟକ ରୂପ ତୋହର ରେ ।

ଛିଣ୍ଡାଇବି ଆଜ ଜାଣ ତୁରେ ମୁଢ଼। ଦେଖନ୍ତୁ ଯେ ସୁର ନର ଯେ ।। ୭ ।।

ଜ୍ୱଳନ୍ତା ନଳେ ଘୃତ ଦେଲା ପ୍ରାୟେ।ଜନ୍ମାଇ କ୍ରୋଧ ଦୁଶାସନ କହେ ।

ଜନ୍ତୁପତି ପୁରେ ତୋ ବାସ ଦେବି। ଜଗି ବସିବ ତୋ ଆଜି ପୃଥିବୀ ଯେ ।

ଜ୍ୱଳିତ କ୍ରୋଧେ ୟା କହି ଯେ ।

ଯାଇ ପିଟିଲା ସେ ଭୀମପରେ ଗଦା । ଥାଟେ ଥାନ୍ତି ତାହାଚାହିଁ ଯେ ।। ୮ ।।

ଝଗଡ଼ା ଦୁହିଙ୍କ ହେଲା ପ୍ରଖର ।ଝଡ଼ିହେଲା ପ୍ରାୟେ ଗଦାପ୍ରହାର ।

ଧାତିକାରେ ଗଦା ହେଲା ସେନାଶ।ଝଙ୍କା ଝୋର ରାବ ସେନାଦ ଘୋଷ ଯେ ।

ଝିଞ୍ଜାରିବା ଦୁହେଁ ଭାଳି ।

ଝାମ୍ପନ୍ତି ଝଣତ୍କାର ନାଦେ କମ୍ପାଇ । ଦୁହେଁ ଭୟଙ୍କର ବଳୀ ଯେ ।। ୯।।

ନିୟମ ଦୁହେଁ କରନ୍ତି ଅପାର ।ନିଷ୍ଠୁରେ ପ୍ରହାରନ୍ତି ଗଦାବର ।

ନିର୍ମାଖୀ ଯୁଦ୍ଧ ନିର୍ଘୋଷ ସେ ସ୍ୱର।ନିଗମ ଯୁଦ୍ଧ ହେଉଛି ଅପାର ଯେ ।

ନିଗୁଢ଼ ଏ ଗଦାଯୁଦ୍ଧ ।

ନିୟତ ହୋଇଣ ସୁରନରେ ତହିଁ । ହୋଇଛନ୍ତି ସେ ଆବଦ୍ଧ ଯେ ।। ୧୦ ।।

ଟଳଟଳ ମହୀ ହୁଅଇ ଜାଣ ।ଟଙ୍କିଳ ପ୍ରାୟେ ଦୁହିଙ୍କ ବଦନ ।

ଟଙ୍କାର ହୁଙ୍କାରେ ପ୍ରତିଜ୍ଞା କରି ।ଟକ୍ଚର ଦେଖାଇ ଗଦା ପ୍ରହାରି ଯେ ।

ଟହ ଟହ ଯୋଡ଼ା ଅଙ୍ଗ ଯେ ।

ଟାସା ଭାବରେ ତାହା ସେ ଯୁଦ୍ଧ ହେଲା । ଟିକି ଟିକି ଗଦା ଭଙ୍ଗ ଯେ ।। ୧୧ ।।

ଠିଆହୁଅ ଦୁଶାରେ ଦୁରାଚାର ।ଠେସା ଠେସି ହେବା ଏକାଳେ ଉର ।

ଠାଣି ମଲ୍ଲପୁଦ୍ଧ ବୁଝ ପାମର ।ଠୋକି ବାହୁରେ ଠିଆ ଭୀମବୀର ଯେ ।

ଠେଲା ଠେଲି ହେଲେ ତହିଁ ଯେ ।

ଠେସା ଠେସି ହୁଅନ୍ତି ଏକ ଆରେକେ । ଶିଳାଦି ଚୁର୍ଣ୍ଣ ହୁଅଇ ଯେ ।। ୧୨।।

ଡକା ପକାନ୍ତି ପ୍ରତିଜ୍ଞା କରିଣ ।ଡରୁ ନାହିଁକିରେ ତୁ ଦୁଶାସନ ।

ଡିଆଁ ମାରୁଥାଉ ମୋ ଠାରେ କେତେ ।ଡକା ପକାହେବ କୁରୁଙ୍କ ଚିତ୍ତେ ଯେ

ଡହଳ ବିକଳ ହୋଇ ଯେ ।

ଡାକରା ପକାଇ କାନ୍ଦୁଣ ସେ ଥିବେ । ଗାନ୍ଧାରୀ ଜନନୀ ତହିଁ ଯେ ।। ୧୩ ।।

ଢମ ବାଣୀ ଶୁଣି ସେ ଦୁଶାସନ।ଢାଳେ ଆସି କରୁ ବାହୁ ବନ୍ଧନ ।

ଢାଙ୍କିଥାଅ ତୋର ଗର୍ବ ଯେତେକ।ଢପ ଦେଖା ହେଉଅଛୁ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଯେ ।

ଢଳି ପଡ଼ିବ ତୋ ପିଣ୍ଡ ଯେ ।

ଢଙ୍ଗ ତୋହର ସ୍ମରିଣ ଯୁଧିଷ୍ଠିର ।କ୍ରନ୍ଦନ କରୁ ପ୍ରକାଣ୍ଡ ଯେ ।। ୧୪ ।।

ଆଣିରେ ଦୁହେଁ କୁହାକୁହି ହୋଇ।ଅଣ୍ଟା ଭିଡ଼ା ଭିଡ଼ି ହୁଅନ୍ତି ତହିଁ ।

ଆଣ୍ଟେ ଜାନୁରେ ଜାନୁକୁ ଭିଡ଼ାଇ।ଅଣିମା ତେଜି ଭୀମ ପଡ଼େ ଶୋଇ ଯେ

ଅନାଇଲେ ଯୁଧିଷ୍ଠିର ।

ଅଣାଇ ଅର୍ଜୁନାଦିଙ୍କ ସଙ୍ଗତରେ । ଶୋକ କରନ୍ତି ଅପାର ଯେ ।। ୧୫ ।।

ଡକାଇ ସହଦେବ ହାସ୍ୟମୁଖ ।ତହିଁ ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଲଭି ବିମୁଖ ।

ଦୁଷ୍ଟ ମାଦ୍ରିଙ୍କର ସୁତକୁ ଦେଖ ।ତ୍ରୀଲୋକ ଈଶ କୃଷ୍ଣ କହେ ଲଖ ଯେ ।

ତଳେ ପଡ଼ିଛନ୍ତି ଭୀମ ।

ତତ୍‌କ୍ଷଣି ଉଠି ବିଶ୍ୱମୂର୍ତ୍ତି ସେ ହେବେ । ଶତସିଂହ ଭାବୁ ମର୍ମ ଯେ ।। ୧୬ ।।

ଥକା ହୋଇ କୃଷ୍ଣ ଶଙ୍ଖ ଚୁମିଲେ । ଥୟେ ଶତସିଂହ ଭୀମ ଚିନ୍ତିଲେ ।

ଥଟାକୁ ଆଗୋଚର ଏହା ହେଲା । ଥିଲା ଭୀମ ଉପରକୁ ଉଠିଲା ଯେ ।

ଥୟ କରି ଚାହିଁ ବୀରେ ।

ଅନ୍ତରା ହୋଇଣ ଦୁଶା ପଡ଼ି ଅଛି । ଭୀମ ବିଶ୍ୱମୂର୍ତ୍ତି ଉରେ ଯେ ।। ୧୭ ।।

ଦେଖାଇ ପ୍ରତିଜ୍ଞା ସେ ଭୀମସେନ । ଦୃଷ୍ଟିକର ଆରେ ତୁ ଦୁଶାସନ ।

ଦ୍ରୋଣାଦି ଗୁରୁ ବଂଶୀୟ ଯେତେକ । ଦେଖି କହ ହୁଅନ୍ତୁ ସେ ରକ୍ଷକ ଯେ ।

ଦେଖି ପାଣ୍ଡବେ ଅନାଅ ଯେ ।

ଦୁର୍ନିତି ତୋହର କ୍ଷମା କରିବେ ସେ । ଯୁଧିଷ୍ଠିରଙ୍କୁ ତୁ କହରେ । ୧୮ ।

ଧରି ବୁକୋଦର ପ୍ରଚଣ୍ଡ ମୂର୍ତ୍ତି । ଧର୍ମାଧ୍ୟକ୍ଷ ହୋଇ ଦେଖାଅ କୀର୍ତ୍ତି ।

ଧରାରେ ପଡ଼ି ଦୁଶାଯାଏ ନାଶ । ଧ୍ୟାନ କରିଣ କୁରୁକୁଳେ ଆସ ଯେ ।

ଧର୍ମ ମୂର୍ତ୍ତି ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଯେ ।

ଧିଗୁଣ ପ୍ରକାଶ ଦୁଶାସନ ରଖି । ପାରିଲେ ହୁଅ ଆଗଇ ଯେ ।। ୧୯ ।।

ନରାନ୍ତକ କୃଷ୍ଣ ହେ ଅରଜୁନ । ନିରେଖେ ନାଶ ହୁଏ ଦୁଶାସନ ।

ନିଗମ ବୁଝି ରଖି ପାର ହେଲେ । ନିରଙ୍କୁଶେ ଆସ ରଖ ଏ ସ୍ଥଳେ ଯେ ।

ନିରୁତ୍ତର ସର୍ବେ ହେଲେ ।

ନିଗମ ବଚନ ଅର୍ଜୁନ ଶୁଣନ୍ତେ । ଗାଣ୍ଡିବ ସାଜି ବସିଲେ ଯେ ।। ୨୦ ।।

ପ୍ରକାଶ କରିବି ବୋଲେ ଅର୍ଜୁନ । ପ୍ରବୋଧି କହନ୍ତି ସେ ନାରାୟଣ ।

ପ୍ରମାଣ କିରୂପ ଏକାଳେ ଚାହାଁ । ପ୍ରଜ୍ୱଳିତ ନୃସିଂହ ମୂର୍ତ୍ତି ଏହା ଯେ ।

ପ୍ରଣିତ ହୁଅ ପୟରେ ଯେ ।

ପ୍ରବୋଧନା ବାକ୍ୟ ଶୁଣିଣ ଅର୍ଜୁନ । କ୍ରୋଧ ଶାନ୍ତି ତହୁଁ କରେ ଯେ ।। ୨୧ ।।

ଫଡ ଫଡ ଶବ୍ଦ କରିଣ ଭୀମ । ଫିଟାଅ ମର୍ମ ଦୁଶାସନ ଧମ ।

ଫେଡ଼ି କହ ଆଉ ଯାହା ତୋ ବଳ । ଫେଡ଼ିବି ଦ୍ରୌପଦୀ କେଶ ମୁକଳ ଯେ ।

ଫେରାଇଣ ରଙ୍ଗ ନେତ୍ର ଯେ ।

ପୁରୁଣା ହୋଇ ଦ୍ରୌପଦୀ ଉଲଗ୍ନକୁ । କରିଥିଲୁ ତୁହିଁ ପାତ୍ର ଯେ ।। ୨୨ ।।

ବୋଲନ୍ତି ଭୀମ ଯାଅ ସହଦେବ । ବୁଝାଇଣ ଦ୍ରୌପଦୀକି ଆଣିବ ।

ବିନୟ ହୋଇ ସହଦେବ ଗଲେ । ବୁଝାଇ ଦ୍ରୌପଦୀଙ୍କି ଜଣାଇଲେ ଯେ ।

ବିଜେକର ଯାଜ୍ଞସେନୀ ଗୋ ।

ବିକାଶ ବିଶ୍ୱମୂର୍ତ୍ତି ଆଜ ଚାହିଁବ । ଯୋଡ଼ିବ ଯେ ବେନି ପାଣି ଯେ ।। ୨୩ ।।

ଭୀମ ଆଜ୍ଞା ଶୁଣି ସନ୍ତୋଷ ହେଲେ । ଭାବିତ ତଢ଼ି ସଧିରେ ଚଳିଲେ ।

ଭିଡ଼ ଥାଟ ସେ ଯେ କୁରୁ ସାଗର । ଭୟଙ୍କର ଦୃଶ୍ୟ ଭୀମ ଆକାର ଯେ ।

ଭାବିତ ବିଷୟ ଚିନ୍ତି ।

ଭଲା ଏହି କେଉଁ ଦେବ ବା ଅସୁର । ଧରିଅଛି ବିଶ୍ୱମୂର୍ତ୍ତି ଯେ ।।୨୪ ।।

ମନ ଶାନ୍ତି କରି ଆସ ଦ୍ରୌପଦୀ । ମନେ ଶଙ୍କାକୁ ନ ରଖ ଆଛାଦି ।

ମର୍ମ ଭେଦି ଦୁଶାସନକୁ ଦେଖ । ମର୍ମାନ୍ତିକ ଦୂର ହେବାକୁ ଲଖ ଯେ ।

ମର୍ମ ବିଦାରକ ହୋଇ ଯେ ।

ମହା ୨ କଷ୍ଟ ଦେଲା ଏ ପାମର । ଦେଖି କ୍ଳେଶ ଦିଅଫେଇ ଯେ ।। ୨୫ ।।

ଯାଜ୍ଞସେନୀ ଯହୁଁ ଭୀମଙ୍କ ବାଣୀ । ଜାଣୀ ବିଜେକଲେ ପ୍ରେମକୁ ଘେନି ।

ଯହୁଁ ପ୍ରବେଶ ହୋଇଲେ ପାଞ୍ଚାଳୀ । ଯମାଳୟ ଯାଅ ଦୁଶାକୁ ବୋଲି ଯେ ।

ଯୁକ୍ତିସ୍ଥାନ ହୃଦେ ଲକ୍ଷି ।

ଯୁଦ୍ଧି ଭୀମ ତହୁଁ ମୁଷ୍ଠିଏ ପ୍ରହାରି । ଭୁଜ ଉପାଡ଼ି ତା ଟେକି ଯେ ।। ୨୬ ।।

ରକ୍ତ ନେଇ ଦ୍ରୌପଦୀର ମୁଣ୍ଡରେ । ରଙ୍ଗନେଇ କେଶେ ଲଗାଅ ଶିରେ ।

ରଙ୍ଗ ନେତ୍ରି ଦ୍ରୌପଦୀ ତା’ ଶୁଣିଣ । ରଖିଲ ମାନ ପଣ ମୋ କହିଣ ଯେ ।

ରଙ୍ଗ ମୂର୍ତ୍ତି କୃଷ୍ଣ ଚିନ୍ତି ଯେ ।

ରସାରେ ସାଷ୍ଟାଙ୍ଗେ ପ୍ରଣାମ କରିଣ । ବାହୁଡ଼ାକୁ କଲେ ଗତି ଯେ ।। ୧୭ ।।

ଲକ୍ଷଣା ଦୁଷା ପ୍ରାଣ ଗଲା ନାଶ । ଲକ୍ଷ କରି ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ହତାଶ ।

ଲକ୍ଷଣୀୟ ଭାବି ଶୋକକୁ କରେଁ । ଲଗ୍ନ ହେଲୁ ଦୁଶା ଅମର ପୁରେ ଯେ ।

ଲାଘବ କ୍ରୀୟା ମୋହର ଯେ ।

ଲବ୍ଧ ପାଇଲି ଏତିକି ଏହି କାଳେ । ପ୍ରେତ କର୍ମ କଲି ତୋର ରେ ।। ୨୮ ।।

ବୋବାଳି ପଡ଼ିଲା ରାଣୀ ଆଳୟେ । ବାହୁନି ଗୁଣ ଦୁଶାର ସଭିୟେ ।

ବନ୍ଧୁବର୍ଗ ଏଡ଼ି ଗଲ ଯେ କାହିଁ । ବାନ୍ଧିବି ତୋ ଭାର୍ଯ୍ୟା ରହିବ ନାହିଁ ଯେ

ବଞ୍ଚିବ କିପରି ସେହି ଯେ ।

ବିରାଜମାନ ଦେବଗଣେ ସେ ହେଲ । ଆମ୍ଭ ହୃଦୟକୁ ଦହି ଯେ ।। ୨୯ ।।

ସମସ୍ତ ଯୁଦ୍ଧାମାନେ ଆଚମ୍ବିତ । ସମସ୍ୟା ନ ପାଇ ତହିଁ ଭାବିତ ।

ସର୍ବ କଉରବ ଥାଟ ମଧ୍ୟେଣ । ବାହୁ କାହିଁ ଗଲା ଅଛି ବଦନ ଯେ ।

ସାରାଂଶ ବାଛିଲେ ତହୁଁ ।

ସର୍ବୋତ୍କୃଷ୍ଟ ବିନ୍ଧ୍ୟ ଗିରିରେ ପଡ଼ିଲା । ଯାଇଣ ସେଠାରେ ବାହୁ ଯେ । ୩୦ ।

ସମସ୍ୟା ବୁଝିଲେ ସେ ଯେ ରାଜନ । ଷାଢ଼ଗୁଣ ଚାହିଁ ସେ ଭୀମସେନ ।

ଷ୍ଟୀବନ କଲେ ଦୁଶା ଭୁଜାମାନ । ସଟ୍‌କର୍ମ ଏହା ବୁଝି କର ଧ୍ୟାନ ଯେ ।

ଷଟ୍ ବର୍ଗକୁ ଧରି କରି ଯେ ।

ଷଢ଼ଗୁଣ ଆଭା ଦେହରେ ପୁରିଛି । ୟା ଭାବି ରହ ବିଚାରି ।। ୩୧ ।।

ସମସ୍ତେ ଯାଇ ଯେଝା ସ୍ଥାନେ ଗଲେ । ସନ୍ତୋଷେ ଦ୍ରୌପଦୀ କେଶ ବାନ୍ଧିଲେ ।

ସର୍ବ ଜନ ମନ ଆନନ୍ଦକାରୀ । ସଧୀରେ ଗଲେ ସେ ଦ୍ୱାରିକାପୁରୀ ଯେ

ସୁରପୁରେ ଆନନ୍ଦିତ ଯେ ।

ସର୍ବେ ଆନନ୍ଦରେ ରହିଲେ ସ୍ୱକର୍ମେ । ହୋଇଣ ସେ ପ୍ରେମ ପ୍ଳୁତ ଯେ ।। ୩୨ ।।

ହର୍ଷାନନ୍ଦ ପାଣ୍ଡବଙ୍କ ସେ କାଳେ । ହ୍ରାସ କୁରୁ କୁଳେ ବିଷାଦ ମୂଳେ ।

ହୃଦୟେ କ୍ରୋଧାଦି ଧଇଲେ ଜାଣ । ହରାନ୍ତି ସ୍ୱଜନ ଐଶ୍ୱର୍ଯ୍ୟ ମାନ ଯେ ।

ହୁଅଇ ବିଷାଦ ସାର ।

ହରି ଏହି ଜ୍ଞାନ ଦେବ କର୍ତ୍ତା ଜାଣ । ହରନ୍ତି ପୃଥିବୀ ଭାର ଯେ ।। ୩୩ ।।

କ୍ଷମାଶୀଳ ନାଥ ସେ ଯେ ମୁରାରି । କ୍ଷମା ମାଗୁଛି ତାଙ୍କୁ ଧ୍ୟାନ କରି ।

କ୍ଷାତ କଲି ଏହି ଦୁଶା ଦଳନ । କ୍ଷମାକର କ୍ଷେତ୍ରପାଳ ସ୍ୱଜନ ଯେ ।

କ୍ଷାନ୍ତି ପାଇଲି ମୁଁ ନାହିଁ ।

କ୍ଷୋଭକୁ ରେ ବିହାରୀ ଦାସ ମୁଁ । ଭ୍ରମୁଛି ୟେ ଭାବେ ମୁଁ ବାୟା ହୋଇ ।। ୩୪ ।।

(ଅଙ୍ଗଦ ଚିଟାଉ)

ରାଗ-ବସନ୍ତ ।

ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ସେତୁବନ୍ଧ ରାମ କରିଣ ବିଜୟ ବିଚାରକୁ କରି ।

ଶିଳାବନ୍ଧ ସେତୁ ପାର ହୋଇ କରି ଚାଲ ସର୍ବେ ଯେ ଲଙ୍କା ପୁରି।

ସୀତୟା । ସଂକ୍ରମିତ କଥା ଜାଣିବ ।

ଶିବଙ୍କୁ ପ୍ରଣାମ କରି ସର୍ବେ ଚାଲ ଅବଶ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ ସିଦ୍ଧ ହେବ ।। ୧ ।।

ଧିଆଇ ସମସ୍ତେ ପ୍ରଣାମ କରିଣ ଗମିଲେ ସେ ଯେ ଲଙ୍କାପୁରି ।

ଧିରତ୍ୱ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଆଗେ ଗମନ୍ତି ଲକ୍ଷ୍ମଣଙ୍କୁ ସେ ସଙ୍ଗେ ଧରି ।

ଧାତବ୍ୟ । ଧୀର ପ୍ରଶାନ୍ତ ଯେ ରାବଣ ।

ଧୀଗୁଣ ଆମ୍ଭର ପ୍ରକାଶ ହୋଇବ ପତ୍ରିକା ଆଗେ ଦେବା ଜାଣ ।। ୨।।

ରକ୍ଷା କରିବ ଯେବେ ସେ ଆମ୍ଭ ଗୀର କାହିଁକି ସମ୍ବର କରିବା ।

ରସକ କରି ଯିବା ସେ ନିଜପୁରି ଆନନ୍ଦେ ଭରତ ଚାହିଁବା ।

ଭାବିଣ । ରସାତଳ ଯାଏ କମ୍ପାଇ ।

ରଣ କର୍କଶ ରୂପରେ ବିଜେ କଲେ ଲଙ୍କାପୁରେ ଯେ ସୀତାସାଈଁ ।। ୩।।

ସ୍ତୁତି କରିଣ ବିଭୀଷଣ ଜଣାଏ ଭୋ ନାଥ ସୁବଳୟା ଏହି ।

ସ୍ତୁତି ପାଇ କରି ଥିବା ଏହି ଗିରି ଆନନ୍ଦ କଲ୍ଳୋଳକୁ ଧ୍ୟାଇ ।

ସ୍ତିମିତ । ସ୍ତୁତି ପାଠକ ମାନେ ଆସି ।

ସ୍ତୁତି ବାଦକରି ଯିବେ ନିଜ ପୁରି ଆନନ୍ଦେ ଆମ୍ଭେ ଥିବା ବସି ।। ୪ ।।

ଅଙ୍ଗୀକାର କରି ସୁବଳୟା ଗିରି ପରେ ରହିଲେ ରଘୁନାଥ ।

ଅଙ୍ଗୀକାର କର ଆହେ ଲଙ୍କେଶ୍ୱର ଚିଟାଉ ପାଉ ଦଶମଥ ।

ଅବାଧ୍ୟ । ଅବାଚ୍ୟ କର୍ମକୁ ସେ କଲା ।

ଅବିଦ୍ୟ ପରାଏ ଆମ୍ଭେ ଯୁଦ୍ଧକଲେ ଯଶ କି ଆମ୍ଭର ରହିଲା ।। ୫ ।।

ଆମ୍ଭର ଆଜ୍ଞା ପତ୍ରିକା ନ ମାନିଲେ ଆୟତ୍ତ କି ଅଛି ବିଚାର ।

ଆବଦ୍ଧ ହୋଇଣ ଯୁଦ୍ଧ ଭିଆଇଁବା ଦେଖିବା ବଳବୀର୍ଯ୍ୟ ତାର ।

ଆସିଣ । ଆସ୍ୱାଦନ ନ କରି ମନ ।

ଆସ୍ତିକ ପଦ ସେ କେମନ୍ତେ ବୋହିବା ଏହା ବୁଝ ହେ ବିଭୀଷଣ ।। ୬ ।।

ଇହା ଅଙ୍ଗୀକାର କରି ବିଭୀଷଣ ଅଙ୍ଗିଦକୁ ଚାହିଁ ବୋଲନ୍ତି ।

ଇଜ୍ୟ ପରିବୁଦ୍ଧି କରି କାର୍ଯ୍ୟ ସିଦ୍ଧି କରିବା ଆଜ୍ଞା ଦେଉଛନ୍ତି ।

ଶ୍ରୀରାମ । ଇହ ପର ଭାବିଣ କଥା ।

ଇଚ୍ଛା ଜାଣିବାକୁ ରାବଣ ପାଖକୁ ଆଜ୍ଞା ପତ୍ରିକା ଦେବା ବାର୍ତ୍ତା ।। ୭ ।।

ଈଶ୍ୱର ନିଷ୍ଟ ତୁମ୍ଭେତ ହେ ଅଙ୍ଗଦ ଯାଅ ଦଶାନନ ପାଖକୁ ।

ଈଶିତ୍ୱ ଦେଖାଇ କହିବ ବୁଝାଇ ଆଜ୍ଞା ପତ୍ରିକା ଦେବ ତାକୁ ।

ଅଙ୍ଗଦ । ଈଦୃକ କଥାକି ବୋଲନ୍ତି ।

ଇହା ଯାହା କହ ମୁଁ ତ ଆଜ୍ଞାବହ କାହିଁପାଇଁ ଏତେ ଭାଳନ୍ତି ।। ୮ ।।

ଉପାୟ ବଳେ ବୁଝାଇ କହିବାକୁ ସମର୍ଥ ମୁଁ ନିଶ୍ଚେ ହୋଇବି ।

ଉପଦ୍ରବ ଯେବେ ଦେଖିବି ତାହାର ମାରି ଶବ କିନା ଆଣିବି ।

ବୋଲିବ । ଉଚ୍ଛେଦ ହେବୁ ତୁହି ଯାଅ ।

ଉକ୍‌ଚେଇବା କଥା ଶୁଣିପାଇ ବ୍ୟଥା ଆସିବ ଅନ୍ୟ ଲୋକ ଚାହିଁ । ୯ ।।

ଉପାୟ ଯାହା ତୋର ହେବ ଅଙ୍ଗଦ ତାହା କରିବୁ କିନା ତୁହି ।

ଉପଦ୍ରବ କଲେ ଖଣ୍ଡିତ କରିବୁ ପ୍ରାଣରେ ମାରିବୁ ତୁ ନାହିଁ ।

ବିଚାର । ଉତ୍କଣ୍ଠାରେ ଯେବେ ମାରିବା ।

ଉପଦ୍ରବ ଆଉ କି ଦେଖିବା କହି ପ୍ରଭୁ ପ୍ରତାପ କି ଚାହିଁବା ।। ୧୦ ।।

ଋତୁଷ୍କର ବାଣୀ କହିବୁ ତୁ ଜାଣି ଚାହିଁ ତାହାର ଯେ ବିବେକ ।

ରୁତୁସ୍ତ୍ରୋମ ମୁହିଁ ଯେବେ ମୋ ବୋଲିବ ତା ଜାଣି ଦେଖାଇବୁ ଟେକ ।

ରୁତୁଯା । ରୁତୁଗୁଣ ମାନ ସେ କହି ।

ଋଷ୍ଟ ହୋଇକରି କହିବୁ ହୁଁ କାରି ସଂଶୟ ରଖିବୁ ତୁ ନାହିଁ ।। ୧୧ ।।

ଋଚିକର ହୋଇନ ନେବ ପତ୍ରୀକା ଅଙ୍ଗାଦି ଏହା ନିଶ୍ଚେ ଜାଣ ।

ରୂପିତ ସମର ଏହା ତୁ ବିଚାର ଭାଙ୍ଗିବା ନିଶ୍ଚେ ତାର ଟାଣ ।

ଗର୍ବରେ । ଋକ୍ଷ ମାନବ ଦେବି ଖାଇ ।

ରୁପିଛି ବିଧାତା ବର ଦେବା କଥା ଆଉ ତାରମନେ ସେ ନାହିଁ ।। ୧୨ ।।

ଲୁକାଧିପତି ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଠାକୁର ସାକ୍ଷାତ ଈଶ୍ୱର ନ ଜାଣି ।

ଲୁପ୍ତ ହୋଇ ପାପ କରୁଛି ଅମାପ ଭାରା ସହିବ କି ମେଦିନୀ ।

ଲୁକେଶ । ଲୁପ୍ତ ମାନବ ଲୀଳା ରହିଁ ।

ଲୁଚିଲେ ସୁଦ୍ଧା ଆଉ ତା ବଞ୍ଚିବାକୁ ଉପାୟ ମତେ ଦିଶୁ ନାହିଁ ।। ୧୩ ।।

ଲୁକାଇଛି ସୀତା ସେ ଯେ ଆଦିମାତା ପାପିଷ୍ଠ ରାବଣ ତୁ ଜାଣ ।

ଲୁକିବାକି ଆଉ ତାକୁ ଡରିକରି ପ୍ରଭୁ ଆଜ୍ଞାରହୁ ୟା’ ଘେନ ।

ଚାହିଁବୁ । ଲୁକାଇତ ନୋହି କହିବୁ ।

ଲୋକାଧିପତିଙ୍କ ପ୍ରତାପ ଦେଖାଇ ବିଶ୍ୱମୂର୍ତ୍ତିରେ ରହିଥିବୁ ।। ୧୪ ।।

ଏହା ଶୁଣି ଅଙ୍ଗଦ ତହୁ ଚଳିଲା ଶ୍ରୀରାମ ଠାକୁରଙ୍କ ପାସ ।

ଏକ ପକ୍ଷ ହେବା ସମ୍ବାଦ ଦେବାକୁ ବଳାଇଛ କିନା ମାନସ ।

ଏକତ୍ୱ । ଏକବାକ୍ୟେ ହେବା ଯେ କଥା ।

ଏକପଦୀ ପାଇ ମୋତେ ଦିଶୁନାହିଁ ଅଭିମାନୀ ସେ ଦଶମଥା ।। ୧୫ ।।

ଐଲ ସେତୁବାନ୍ଧ ହେବା ଯୋଗ ସନ୍ଧି ବିଚାରବା କାହିଁକି କର ।

ଏକପତ୍ୟ ମୁହିଁ ବୋଲି ବିଚାରଇ ହୋଇଛି ସେ ଯେ ଗର୍ବେଶ୍ୱର ।

ହେ ପ୍ରଭୁ । ଐକ୍ୟ ଘଟିବାର ପତ୍ରିକା ।

ଐଲି ନେବା ପାଇଁ ଆଜ୍ଞା ହେଲେ ମୁହିଁ ଯିବି ଛାଡ଼ି ହୃଦୟ ଦକା ।।୧୬ ।।

ଓତଃ ପ୍ରୋତଃ ହୋଇ ବୀର ଥିବା ରହି ଅଙ୍ଗଦ ବିଚାର ତୁ ଏହା ।

ଓର ଯେ ଘଟିବ ସେ କଥାଟି ହେବ ଭାବ ଉଜସ୍ବଳ ସେ ତାହା ।

ଏଥିକି । ଓଲୁ ସେ ନିଶ୍ଚେ ଜଣା ଅଛି ।

ଓଁକାର ଯେରୂପ ତାହା ଭାବିଲେ ସେ ସଂସାରେ ଶୋଭା ବିକାଶୁଛି ।। ୧୭ ।।

ଔତ୍ପାଧିକ ନିଶ୍ଚେ ଘଟିବ ଅଙ୍ଗଦ ତାହା ସବୁ ଅଛଇ ଜଣା ।

ଔଚିତ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ କଲେ ଔପାଧିକେ ଶୋଭା ଦିଶିବ ମହାମନା ।

ଔନ୍ନତ୍ତ୍ୟ । ଔପମ୍ୟ ହୋଇ ତୁମ୍ଭେ ଗମ ।

ଔଦାସୀନ୍ୟ ନୋହି ସବୁ ଜଣାଇବୁ ଚିଟାଉ ଦେଇ ବେଗେ ଯାଅ ।। ୧୮ ।।

ଅଂସାପହାରକ କରତୁ ବିବେକ ଅଂଶୁମାନ ଆମ୍ଭ ତୁ ଦେଖି ।

ଅଂସଳ କୁହାଉ ଆମ୍ଭ ଯୋଗ୍ୟ ନୋହୁଁ ଅହି ଅର୍ଜୁଅଛୁ ନିରେଖି ।

ଭାବତୋ । ଅକତୋର ଆସି ହେଲାଣି ।

ଅକଥାକୁ କଲେ ନାଶ ଯିବୁଭଲେ ଭାବ ଚିଟାଉ ପାଇ ପୁଣି ।। ୧୯ ।।

ଅଃକାରଣେ ବଶ ନ କର ତୁ ନାଶ ସୀତା ସମର୍ପଣ ସେ ଯାଅ ।

ଅଃକସା ଯେ ଅଛି ତାହା ଦେବି ମୁର୍ଚ୍ଛି ଅକଣ୍ଟକେ ତୁ ରହିଥାଅ ।

ଏକଥା । ଅଃଙ୍କିତ କରି ପଠାଇଲି ।

ଅଙ୍ଗୀକାର କର ନୋହିଲେ ସମର ହେବାକୁ ସାଜ ମହାବଳି ।। ୨୦ ।।

କରୁଣା ସାଗର ହୋଇ ସ୍ନେହ ଭର ଅଙ୍ଗଦ ଲେଖ ନିଅ କର ।

କରାଙ୍କିତ ପତ୍ର ନେଇ ଦଶମାଥ ପାଖେ ଯାଅ ହୋଇ ସତ୍ୱର ।

ୟାଦେବ । କଳି ନ କରି ବୁଝାଇବ ।

କରେ ଯେବେ ରୋଷ ବାହୁଡ଼ିଣ ଆସ ଅବଶ୍ୟ ହେବ ପରାଭବ । ।୨୧।।

ଖ୍ୟାତ ସେ ଅଙ୍ଗଦ କରି ହୃଦ ବୋଧ ରାବଣ ପାଖକୁ ଗମିଲା ।

ଖରରେ ଗମଇ ବିଶ୍ୱମୂର୍ତ୍ତି ହୋଇ ରାବଣ ସଭାରେ ମିଳିଲା ।

ଖରଡ଼େ । ଖ୍ୟାତା ପନ୍ନରେ ହେଲେ ଠିଆ ।

ବ୍ୟାପକ ସେ ହୋଇ ବସିଲେ ଯେ ତହିଁ ଅସୁରେ ଦେଖୁଛନ୍ତି ତାହା ।। ୨୨ ।।

ଗଜରିପୁ ପରି ତେଜ ରୂପଧରି କାହୁଁ ଆସିଛି ୟାକୁ ଦେଖ ।

ଗଞ୍ଜନ ଦେଇଣ ସଭାଟାକୁ ପୁଣି ବିସ୍ମୟ ରୂପ ୟା ନିରେଖ ।

ରକ୍ଷ ଯେ । ଗଣ୍ଡଗୋଳ ଚାହାନ୍ତି ଭ୍ରମି ।

ଡହଳ ଚାହିଁଣ ରାବଣ କହଇ କାହୁଁ ହୋଇଛ ବେଗଗାମୀ ।। ୨୩ ।।

ଘଟାଇବା ଶୁଭ ବୁଝିଣ ରାଘବ ଦଶରଥଙ୍କର ତିନୟ ।

ଘନଶ୍ୟାମ ଗାତ କୋଶଳାଧିପତ୍ୟ ସାକ୍ଷାତ ସେ ଯେ ବ୍ରହ୍ମମୟ ।

ୟାଜାଣି । ଘର୍ମ ଭାନୁଙ୍କର ମୁଁ ନାତି ।

ଘନିଷ୍ଟ ବଂଶ ତାଙ୍କ ଚମୁଚର ଆଜ୍ଞାପତ୍ର ଘେନ ଭୂପତି ।। ୨୪ ।।

ନୟନ ବୁଲାଇ ରାବଣ କହଇ ଜଣାଣ ପତ୍ର ଦେଇଥିବ ।

ନ ଜଣେ କାହାକୁ ମୋର ପରେ ଥିବା ଆଜ୍ଞାପତ୍ର ଆଉ କେଦେବ ।

ଜାଣିଲି । ନିଷ୍ମାମ ବରରନ୍ୟ ସେହି ।

ନରଟାଏ ଜଟା ବାନ୍ଧି ବୁଲୁଥିଲା ଯା ପତ୍ନୀକି ଅଣିଛି ମୁହିଁ ।। ୨୫ ।।

ଚକ୍ରାଙ୍ଗରେ ଚାହିଁ ଅଙ୍ଗଦ କହଇ ଆରେ ମୁଢ଼ ତୁ ଯେ ପାମର ।

ଚାହିଁ ନ ପାରୁଛୁ ସାକ୍ଷାତେ ଈଶ୍ୱର ଅଭିମାନୀ ଏହା ବିଚାର ।

ସେହି ଯେ । ଚାହିଁ ଯେ ତ୍ରୀଲେକାଧିପତି ।

ଚତୁର ଗୁଣେ ତୋର ଗର୍ବ ଦଳିବେ ସେ ତାର କର ତୁ ବଂଶାଖି ।। ୨୬ ।।

ଛଇ ଦେଖାଇଣ କେତେ କହୁ ପୁଣ ମୁଢ଼ ତୁ ଯେ କାହା ନନ୍ଦନ ।

ଛଟକ ତୋହର ହେବ ନାରଖାର ନାଶ ହେବାକୁ ଭାବୁ ମନ ।

ମୋହର । ଛଟା ଦେଖି ତ୍ରୀପୁର କମ୍ପେ ।

ଛମଣ୍ଡ ହୋଇଣ ଛାନିୟା ନୋହିଣ କହୁଛୁ ତୁ ଯେ କେଉଁ ଟେକେ ।। ୨୭ ।।

ଯା ତର୍ପଣକାଳେ ଥିଲୁ କକ୍ଷସ୍ଥଳେ ତାହାର ନନ୍ଦନ ତୁ ଜାଣ ।

ଜାଣ କେଡ଼େ ବଳୀ ଏକେବାଣେ ଢଳି ଗଲା ଭାବ ତୋ ହୃଦେ ଘେନ ।

ତାଜାଣି । ଜାଣିଲି ଈଶ୍ୱର ଯେ ଏହି ।

ଜାଣ ମୁଁ ଅଙ୍ଗଦ ବୀର ବଙ୍କା ହୃଦ ବହିଣ ଶରଣେ ଅଛଇଁ ।। ୨୮ ।।

ଝକମାରି କଲୁ ପିଅର ନାଶିଲୁ ଶରଣ ପଶିଲୁ ନିର୍ଲ୍ଲଜ ।

ଝଲମଲ ତୋର ଜାଣିଲି ଏଥର ଝଟକ ଏବେ ତୋର ବୁଜ ।

ତାଶୁଣି । ଝାମ୍ପିବା ପ୍ରାୟେ ସେ ଅଙ୍ଗଦ ।

ଝଙ୍କାର ଦେଇଣ କହଇ ସେ ପୁଣ ଚାହିଁ ହୃଦୟରେ ବିସ୍ମାଦ ।। ୨୯ ।।

ନମୁଚିରେ ରହି ନମିତ ତୁ ନୋହି ଯାହା କହିଲୁ ତୁ ପାମର ।

ନମୁନା କରିଣ ଦଶମୁଣ୍ଡ ଜାଣ ନିଅନ୍ତି ପ୍ରଭୁଙ୍କ ଛାମୁର ।

ନମସ୍ୟ । ନିହନ୍ତା ତୋର ଯେ ଶ୍ରୀରାମ ।

ନିଷେଧ କରିଣ ଥିବାରୁ ପାପିଷ୍ଠ ଭାବିତ ହୁଅଇ ମରମ ।। ୩୦ ।।

ଟାସାଁକଥା ଶୁଣି ରାବଣ ଯେ ପୁଣି ମହା କ୍ରୋଧେ ରଙ୍ଗ ନୟନ ।

ଟାପରା ଯେ ପ୍ରାୟେ ସେପରି ନିର୍ଭୟେ କହୁ କଥାବଳି ତୁ ପୁଣ ।

ପାମର । ଟାଣ ଭାଙ୍ଗିଛି ସଚିପତି ।

ଟଙ୍କାର ଯେ ମୋର ଚାହିଁଣ ତ୍ରୀପୁର କମ୍ପେ ତୁ କି କହୁ ଦୁର୍ମତି ।। ୩୧ ।।

ଠଉରାଇଲି ତୋତେ ଦୁଷ୍ଟ ବୋଲିଣ ନିଶ୍ଚୟେ ତାହା ଘଟିଥିବ ।

ଠକ ନିଶା ଭୋଳ ତସ୍କରଙ୍କ ଜାଳ କାହାକୁ ଯେ ଭୟ ନୋହିବ ।

ତୋ ଠାଣି । ଠକା ଠକି ଜଣା ଗଲାଣି ।

ଠୁଳ ବ୍ରହ୍ମସାର ଠାକୁର ସେ ତୋର ଗର୍ବ ଭାଙ୍ଗିବେ ଆସିଲେଣି ।। ୩୨ ।।

ଡିଆଁମାରି କେତେ କହୁ ମୁଢ଼ମୋତେ ଡିମ୍ବରୂପ ଦେଖାଉ କାରେ ।

ଡାକରା ପଡ଼ୁଛି ତ୍ରୀପୁର କମ୍ପୁଛି ଉଣା ବୁଝୁ ଧମ ତୁ ମୋରେ ।

ପାମର । ଡୁଇଁ ହୁଅ ନାହିଁ ନୟନ ।

ଡ଼ୁବନ ହୋଇଛୁ କାହାବଳେ ଜାଣ ଡିଙ୍ଗର ଭାବ ଛାଡ଼ି ଘେନ ।। ୩୩ ।।

ଢାଳେ ତୁରେ ଦେଖ ଢମପଣ ଟେକ ନାଶ ହେବୁ ମୁର୍ଖ ଭାବୁକି ।

ଢଙ୍ଗ ଅଛି ଜଣା ପାଇଣ ଯାତନା ଢ଼ୁକି ବିଷ ନାଶ ହେବୁକି ।

ଢେମଣ । ଢକା ବଜାଇଣ ଶ୍ରୀରାମ ।

ଢମାଳି ଗୀରକୁ ସେ ଯେ ନ ଚାହିଁବେ ଭାଙ୍ଗିବେ ତୋହର ମରମ ।। ୩୪ ।।

ଆଣି ତାର କେତେ ଦେଖାଉରେ ମୋତେ ନରଟାଏ ଜଟା ବାନ୍ଧିଣ ।

ଅରଣ୍ୟେ ବୁଲିଣ ହୋଇଛି ସେ ଦୀନ ଫଳମୂଳ କରେ ଭକ୍ଷଣ ।

ବିଚାର । ଅଖଣ୍ଡ କାନ୍ତି ଯେ ମୋହର ।

ଆହାର ସେ ମୋର ନବୁଝି ତୋ ଉର କହୁକି ହୋଇଣ କୋୟର ।। ୩୫ ।।

ତ୍ରୈଲୋକ୍ୟ ଠାକୁର ତାକୁ ବୋଲୁ ନର କମଳାଙ୍କୁ ନାରୀରେ ଲେଖୁ ।

ତପ୍ତାଙ୍ଗାର ମୂର୍ତ୍ତି ଲକ୍ଷ୍ମଣ ଯା କୀର୍ତ୍ତି ବାରେ ତାଙ୍କୁ ହୃଦେ ନ ଯୋଖୁ ।

ଢମରେ । ତପ୍ତ ହୃଦ ସିନା ବହିଣ ।

ଚଞ୍ଚକ ଗୁଣ ତୋର ହେବ ନିଧନ ନ ଭାବୁକିରେ ମୁଢ଼ପଣ ।। ୩୭ ।।

ଥେଣ୍ଟାଇବା ଗୀର କହୁ କା’ଆଗର ଥୟକର ମନ ନିର୍ଲ୍ଲଜ ।

ଥର ୨ ଦେବ ସୁରାଦି ବାସବ ପ୍ରଚଣ୍ଡ ରାଶି ମୋର ହେଜ ।

ଥୋବରା । ଥଟା କରୁ କିନା ତୁ ମତେ ।

ଥକିକରି ସେହି ତା ପତ୍ନି ମାଗଇ ଭୟ ଦେଖାଉ ଯେ ତୁ କେତେ ।। ୩୭ ।।

ଦରାରି ଯା ନାମ ତାଙ୍କୁ ହୃଦେ ଗମ ତୁ କୀଟ ପ୍ରାୟେ ତାଙ୍କ ଠାରେ ।

ଦନୁଳ ନାଶନେ ଭ୍ରମନ୍ତି ଅରଣ୍ୟେ କାଳବଶେ ଭାବୁ କି ଉରେ ।

ଦେଖତୁ । ଦଣ୍ଡଧର ସେହି ଶ୍ରୀମୂର୍ତ୍ତି ।

ଦେଖିବୁ ରେ ତୁହି ସର୍ବଶ ହରାଇ ତୋ ପିଣ୍ଡ ଲଭିବ ଦୁର୍ଗତି ।। ୩୮ ।।

ଧିଟ ତୁ ନ ବୁଝି କି କହୁ ନ ହେଳି ଆରେ ପାମର ଏହା ଜାଣ ।

ଧିଆଇଣ ଇନ୍ଦ୍ର ମାଳାକାର ଚନ୍ଦ୍ର ଛତ୍ରଧରି ଉଭା ସେ ପୁଣ ।

ଧ୍ୟାନରେ । ରବି ଦ୍ୱାରପାଳ ହୋଇଛି ।

ଧାରଣୀକ ହୋଇ ପବନ ସେ ଜାଣ ଗୃହ ପରିଷ୍କାରେ ରହିଛି ।। ୩୯ ।।

ନୟନ ବୁଲାଇ ମହାକ୍ରୋଧ ବହି କି କହୁରେ ମୁଢ଼ ପାପିଷ୍ଠ ।

ନରାନ୍ତକ ରୂପ ଦେଖିବୁ ସମୀପ ନରାଧମ ମୂଢ଼ ତୁ ଦୁଷ୍ଟ ।

ନିଗମେ । ନ ବୁଝି ନିରତେ ଗରିଷ୍ଟ ।

ନାହିଁ ତୋରମୁଣ୍ଡ ହେଲା ଜାଣ ଖଣ୍ଡ ଶୃଗାଳାଦିଙ୍କୁ ହେବ ମିଷ୍ଟ ।। ୪୦ ।।

ପଣ୍ଡିତ ତୁ ଏକା ନ ରଖିଣ ଶଙ୍କା କହୁ କରେ ଦେଖାଇଣ ପଣ ।

ପଟୁତା ତୋହର ଜାଣିଛି ପାମର ଢାଙ୍କିରଖ ଏବେ ତୋ ଗୁଣ ।

ପଣ ତୋ । ପ୍ରକାଶ କରୁଛୁ କା ଆଗେ ।

ପରିପାଟି ତୋର ଲୋଡ଼ାନାହିଁ ମୋର ବୁଝାଅ ଯାଅ ତୁ କା ଆଗେ ।। ୪୧ ।।

ଫଣୀଶ୍ୱର ପ୍ରାୟେ ଅଙ୍ଗଦ ଯେ ହୁଏ ବୋଲଇ ଜାଣ ତୁରେ ଦୁଷ୍ଟ ।

ଫଳଦ ହୁଅନ୍ତି ଦେଖନ୍ତି ତୋ’କାନ୍ତି ଆଜ୍ଞା ନ ଦେଲେ ରଘୁଶ୍ରେଷ୍ଠ । ପାମର ।

ଫୁଲାଉ ଥିବାର ତୋଛାତି ।

ଫଟାଇ ମରମ ଦେଖାନ୍ତିରେ ଯମପୁରେ ବାସ ତୋତେ ଦିଅନ୍ତି ।। ୪୨ ।।

ବଂଶନେତ୍ର ଚାହିଁ ମହାକ୍ରୋଧ ବହି ବୋଲଇ ପଳାଯାରେ ଶଠ ।

ବିଦୁଷ ବଚସା କରୁ ଛାଡ଼ି ଆଶା କହୁ କି ଭାବିଣ ରେ ଦୁଷ୍ଟ ।

ବୈନେତ୍ର । ବ୍ରହ୍ମାଦି ଭୟେ ତ୍ରସ୍ତ ହୋଇ ।

ବଳିକରି ମୋର ଆଗେ କହିବାକୁ କାହାକୁ ଯେ ମୁନ ଦେଖଇଁ ।। ୪୩ ।।

ଭୀମରାବ କରି ଅଙ୍ଗଦ ହୁଙ୍କାରି କି କହିଲୁ ତୁ କେଡ଼େବଳୀ ।

ଭଲେ ଠିଆ ହୁଏଁ ଆସ ରକ୍ଷପୁଏ ପାଦ ଘୁଞ୍ଚାଅ ବଳେ ପେଲି ।

ରାବଣ । ଭରସା ରହିବ ମୋହର ।

ଭିଡ଼ାଅ ତୁ ବୀର ପାଦ ଘୁଞ୍ଜା ମୋର ତୁହି ସହିତେ ଭିଡ଼ା ଉର ।। ୪୪ ।।

ମର୍ମବାଣୀ ଶୁଣି ମହାକ୍ରୋଧେ ପୁଣି ମହା ୨ ବୀର ଅଣାଇ ।

ମର୍ଦ୍ଦିତ କର କିଦୃଶ ବାନର ଭୟ ଦେଖାଏ ଗର୍ବ ବୋହି ।

ଏଛାର । ମହାବଳୀରୂପ ଦେଖାଏ ।

ମରିବାକୁ ତାର ନ ଭାବେ ପାମର ଗାରିମା ଦେଖାଇଣ କହେ ।। ୪୫ ।।

ଯୋଗାଡ଼ ଚାହିଣ ଅଙ୍ଗଦ ଯେ ପୁଣ ଉଭା ହେଲେ ରକ୍ଷ ସଭାରେ ।

ଯାହାର ଯେ ବଳ ଦେଖାଅ ସକଳ ପାଦଟାଳ ବାହୁ ବଳରେ ।

ଜାଣିବି । ଯୋଦ୍ଧାବୀର ରକ୍ଷ ଥିବାର ।

ଜାଣି ଯଶ କୀର୍ତ୍ତି ବଳିବୀର ମୂର୍ତ୍ତି କେମନ୍ତ ବୀର ଦଶଶିର ।। ୪୬ ।।

ରକ୍ତ ନେତ୍ର କରି ଅସୁରେ ହୁଙ୍କାରି ଅଙ୍ଗଦ ଅଙ୍ଗରେ ଭିଡ଼ିଲେ ।

ରାବଧ୍ୱନି ତାଙ୍କ ବଳ ବପୁ ଟେକି କିଅର୍ତ୍ତେ ନହିଁ ନାଶ କଲେ ।

ଅଙ୍ଗଦ । ରଖିଥିବା ପାଦ ନ ଟଳି ।

ରବାଣ କ୍ରୋଧରେ କହଇରେ ବଳୀ ପାରିଲି ପ୍ରାକର୍ମ ତୋକଲି ।। ୪୭ ।।

ଲୋହିତ ନୟନ ବାକିର ନନ୍ଦନ ବୋଲଇ ଶୁଣ ଦଶାନନ ।

ଲୋକପାଳଙ୍କୁ ଜୟକର୍ତ୍ତା ତୁ ଅଟୁ ଦେଖା ବଳ ତୋର ଯେ ଟାଣ ।

ଲୋଳିତ । ଲାଞ୍ଛନ ଦେହ କି ଦେଖାଉ ।

ଲାଜ ପାଇକରି ଅସୁର ରହିଲେ ଆସ କିସ ତୁ ଯେ ବିଚାରୁ ।। ୪୮ ।।

ବଂଶଧର ବୀର ପରାକ୍ରମୀ ଅସୁର ଦେଖି ହତ ବଳ ରାବଣ ।

ବଳକୁ ଦେଖାଇ ଆପେ ଠିଆ ଭିଡ଼ିଲା ଅଙ୍ଗଦ ଚରଣ ।

ବିପୁତା । ବିନାଶ କରିଣ ବସିଲା ।

ବିଷାଦ ପାଇଣ ବିମନା ହୋଇଣ ବିସ୍ମୟ ମୂର୍ତ୍ତିରେ ରହିଲା ।। ୪୯ ।।

ଶ୍ରୀରାମ ଧ୍ୟାଇଣ ସନ୍ତୋଷ ବହିଣ ଅଙ୍ଗଦ କହଇ ରାବଣ ।

ଶର୍ବ ଶକ୍ତି ତୋର କଲି କିନା ଚୂର କି କହୁଛୁ କହ ତୁ ପୁଣ ।

ସକଳ । ଶୁଭଦ ତୋହର ଯାହେବ ।

ସର୍ବ ଶେଷକରି କହତୁ ବିଚାରି ଯେପରି ଶୋଭା ପ୍ରକାଶିବ ।। ୫୦ ।।

ଷଢ୍‌ବର୍ଗକୁ ଧରି ରାବଣ ହୁଙ୍କାରି ବୋଲଇ ଯାଅ ତୁ ରେ ବଳୀ ।

ସମସ୍ୟା ମୋହର ଜାଣ ତୁ ପ୍ରଚୁର ଯୁଦ୍ଧବିନା ନ ଦିୟେଁ ବାଳୀ ।

ବୁଝିବୁ । ଶରଣ ପଶିବି କାହିଁକି ?

ସୁରା ସୁରକାନ୍ତି ମୋର ଯେ ବିଭୁତି ପ୍ରତାପ ବଳ ମୋ ନାହିଁକି ? ।। ୫୧ ।।

ସଂଗ୍ରାମ ତୁ ସାଜ ନୋହି ହତବୀର୍ଯ୍ୟ ଜାଣିବା ତୋ ବଳ ପରାକ୍ରମ ।

ସଂକ୍ରାମକ ସେହି ସେ ଯେ ସୀତାସାଇଁ ଦେଖାଇବେ ତୋର କରମ ।

ସମସ୍ୟା । ଶଠତା ବୁଝିଲି ଏଥିର ।

ସଧୀରେ ଯାଉଛି ବୁଝାଇ କହୁଛି ସୀତା ସମର୍ପି ଭାବିଧର ।। ୫୨ ।।

ହରଷେ ଅଙ୍ଗଦ ଘେନିଣ ସମ୍ବାଦ ଶ୍ରୀରାମ ସମ୍ମୁଖେ ଜଣାଇ ।

ହୃଷ୍ଟ ହୋଇ ତହିଁ ସେ ଯେ ସୀତାସାଇଁ ସଂଗ୍ରାମ ସାଜ ଲଙ୍କାସାଈଁ ।

ହରଷେ । ହୁଁଙ୍କାର ରାବ ହରି କରି ।

ହନୁମନ୍ତ ସୁଗ୍ରୀବ ଯେ ବୀରମାନେ ସଂଗ୍ରାମ ଭାବକୁ ସୁମରି ।। ୫୩ ।।

କ୍ଷତି ଦୁର୍ଗତି ନାଶନ ପାଇଁ କି ପୂର୍ବ ସଞ୍ଚିତ ଏ ଭିଆଣ ।

କ୍ଷାତ ନରମେଳେ କରିବା ପାଞ୍ଚିଲେ ପୁର୍ଣ୍ଣବ୍ରହ୍ମ ସେ ରଘୁରାଣ ।

କ୍ଷୋଭିତ । କ୍ଷିଳନାଥଙ୍କୁ ନାହିଁ ଲେଶ ।

କ୍ଷାତ ଏହାକଲି ରାମ ପାଦ ଭାଳି ଦୀନ ହୀନ ବିହାରୀ ଦାସ ।। ୫୪ ।।

ଦ୍ୟୁତଖେଳ ଚୌତିଶା ।

(ରାଗ-ଘଣ୍ଟାରବ)

କ୍ଷିତି କର୍ମ ଗୁଣ ଧରି । କ୍ଷାତା ପନ୍ନଙ୍କୁ ସୁମରି ।

କ୍ଷେପି ସମାଚାର ଭ୍ରମିଲି ସଂସାର କର୍ମ କ୍ଷେତ୍ର ଅପହରି ।। ୧ ।।

ହୁଙ୍କାର ନାଦ ପ୍ରବଳ । ହଉଛି ଜନ ବାଚାଳ ।

ହଜିଗଲା ଜ୍ଞାନ ଦେଖିବା ଉଚ୍ଛନ୍ନ ବନ୍ଧୁଗଣ ସଙ୍ଗେ ଚାଲ ।। ୨ ।।

ସଙ୍ଗ ବନ୍ଧୁ ମେଳ ହୋଇ । ସମସ୍ୟା ଦେଖିଲୁଁ ଯାଇ ।

ସାଜିଣ ସମାଜ କପର୍ଦି ରସରେ ମୂଢ଼େ ହୋଇଛନ୍ତି ବାଇ ।। ୩ ।।

ଷୋଢ଼ସାଙ୍ଗି ନର ମେଳ । ସମସ୍ୟା ଦୁଃଖଜ ସ୍ଥଳ ।

ଷଢ଼ରସ ଏଡ଼ି କୁଳ ଲଜ୍ୟାଛାଡ଼ି ନାଶକ ଧର୍ମର ମୂଳ ।। ୪ ।।

ସର୍ବ ସମ୍ପତ୍ତି ହରାଇ । ଶାନ୍ତି ତଡ଼ି ଦେଇ ବାଇ ।

ସର୍ବାଙ୍ଗ ୟାଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁବତ୍ ଶରୀର ଅଶନ ଶୟନ ନାହିଁ ।। ୫ ।।

ବାକ୍ୟରେ ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡ ଭୂତି । ବିନାଶକ ଜାଣ ଯୁକ୍ତି ।

ବସି ରାତ୍ରଦିନ ହୁଅନ୍ତି ଉଚ୍ଛନ୍ନ ସଦାକାଳେ ଅତୃପତି ।। ୬ ।।

ଲଗାଇଣ ମନ ଧନ । ଲୟ ନାହିଁ ଲୋକ ଚିହ୍ନ ।

ଲୋକ ରଞ୍ଜନର ତେଜ୍ୟା ଗୃହଦାର ଲୋଭାଗ୍ରସ୍ତେ ଏ ଉଚ୍ଛନ୍ନ ।। ୭ ।।

ରଖିଥିବା ପୂର୍ବ ବିତ୍ତ । ରଙ୍ଗ ଭାବ ସବୁ ହତ ।

ରଙ୍କ ଗୁଣ ଭାବି ଦେଖ ୟାଙ୍କ ଛବି ଭାବିତ ହୁଅ ସ୍ୱଚିତ୍ତ ।। ୮ ।।

ଜାନକୀ କେତକି ମତି । ଜ୍ୱଳନ୍ତାନଳରେ ମାତି ।

ଜାତି କୁଳନଷ୍ଟା ଏ ଯେ ମତଭ୍ରଷ୍ଟା ପାପିଷ୍ଠ ଏ ଯେ ଦୁର୍ମତି ।। ୯ ।।

ମମ ମର୍ମ ବିଦାରକ । ମଜ୍ଜିତ ଜୁଆରେ ଦେଖ ।

ମମ ସମାଚାର ତାର ଗୃହଦ୍ୱାର ଅଚିନ୍ତା ଦେଖା ଭେଖ ।। ୧୦ ।।

ଭୟ ଭ୍ରାନ୍ତି ସବୁ ଏଡ଼ି । ଭଜି ଦିବା ନିଶି ଜଡ଼ି ।

ଭୋଜନ ଶୟନ କିଛି ନ ଜାଣିଲା ଗୃହ ଧନକୁ ଫୋଫାଡି ।। ୧୧ ।।

ବଡ଼ ବିଷମ ମୋ ହେଲା । ବିବେକ ମୋର ବୁଡ଼ିଲା ।

ବାସନ ବର୍ତ୍ତନ ଅଳଙ୍କାର ମାନ ଜୁଆମୂଳେ ସବୁ ଦେଲା ।। ୧୨ ।।

ଫଟା କପାଳକୁ ମୋର । ଫଳଥିଲା ଜୁଆ ଚୋର ।

ଫିଟିବ ଦୁର୍ଦ୍ଦଶା ଅନ୍ୟଠାରେ ଆଶା ଭାବଇ ମନେ ମୋହର ।। ୧୩ ।।

ପ୍ରଶଂସିତ ଆରେ ରାମ । ପ୍ରବାସ ହେଲା ମୋ କର୍ମ ।

ପ୍ରଜ୍ୱଳିତ ଗାତ୍ର ଜାନକୀ ଚରିତ୍ର ଭାବିତରେ ହୁଅ ମର୍ମ ।। ୧୪ ।।

ନୟନେ ଦେଖ ତରାଟି । ନୀଳବସ୍ତ୍ର ପିନ୍ଧା ଗୋଟି ।

ନୃଶଂସ ଗୁଣରେ ଧରି ଜୁଆଚୋରେ ବାନ୍ଧି ନେବେ ଗୋଟି ୨ ।। ୧୫ ।।

ଧ୍ୱଂସ ହେବ ଗର୍ବ ୟାର । ଧମକେ ନିର୍ଭୟ ଉର ।

ଧପା ବାଜି ଗୁଣେ ନିରସ୍ତ ନ ଭଜି ଦଣ୍ଡ ପାଇ ଖେଳେ ଚୋର ।। ୧୬ ।।

ଦୃଷ୍ଟିକର ବନ୍ଧୁଗଣ । ଦୟାହୀନ ଜନ ସ୍ଥାନ ।

ଦୃଷ୍ଟି କରିବାର ଭାବ ୟା ଅସାର କି ବୋଲିବେ ସଭ୍ୟଜନ ।। ୧୭ ।।

ଥଳ କୁଳ ବୁଡ଼ା ନୀଚ । ଥିଲା ମୋ କର୍ମେ ପ୍ରପଞ୍ଚ ।

ଥୟ କର ମନ ଭଗିୟା ତୁ ଶୁଣ ସଦାକାଳେ ବଳି ସଞ୍ଚ ।। ୧୮ ।।

ଡକାଅ ଭାଗବତିଆ । ତତ୍ତ୍ୱ ଦର୍ଶୀ ହୁଅ ତାହା ।

ତ୍ରୀଲୋଚନ ଘର କଲା ନାରଖାର ଚଞ୍ଚଳାକୁ ବୁଝ ତାହା ।। ୧୯ ।।

ଅଣିମାଦି ସବୁଗଲା । ଅଣୁ ପ୍ରମାଣେ ଯା ଥିଲା ।

ଅଣ ଆୟତ୍ତରେ ବଳଦେବ ଘରେ ସବୁ ଯାଇ ବୁଡ଼ାଇଲା ।। ୨୦ ।।

ଢମପଣ ମାର୍କଣ୍ଡର । ଢାଙ୍କି ଥିବା ଧନ ତାର ।

ଢଳିଲା ଜୁଆରେ ଭାବ ୟା ମନରେ ବାୟୁ ପାଇ ଧନେଶ୍ୱର ।। ୨୧ ।।

ଡିଆଁମାରି ବନମାଳୀ । ଡୁବିଣ ଜୁଆର ସ୍ଥଳୀ ।

ଡାକି କହୁଥିଲେ ନ ସରିବ କାଳେ ଜୁଆ ଅସାର ଯା ସ୍ଥଳୀ ।। ୨୨ ।।

ଠୁଳ ଭବେ ଏ ଅସାର । ଠକ ବେଶ୍ୟା ଜୁଆଚୋର ।

ଠାଣି ଆଉ ଦେଖ ମଦୁଆକୁ ରଖ ମାଦକ ସବୁ ଅସାର ।। ୨୩ ।।

ଟଙ୍କଧର ପାଢ଼ୀ କଥା । ଟକ ୨ ଯିବ ବୃଥା ।

ଟଙ୍କା ସୁନାସାରି ମଦତକୁ ଧରି ଆପୁ କିଣି ଧନ ବୃଥା ।। ୨୪ ।।

ନିୟମ ନୀତି ନିପୁଣ । ନିରାପଦ ଭାବ ମନ ।

ନିର୍ଗତ ପ୍ରେମ ଉଲ୍ଲାସରେ ମାତି କୁଟୁମ୍ବ ହୁଅ ପୋଷଣ ।। ୨୫ ।।

ଝରୁଥିବ ସୁଧାଗିର । ଝଗଡ଼ାକୁ ଦୂର କର ।

ଝଳିବା ଉପାୟ ହୃଦୟେ ସଞ୍ଚୟ ଭାବନା ରଖ ଶରୀର ।। ୨୬ ।।

ଜୁଆ ଜପା ମାଳିକାରୀ । ଜାଣି ଅନ୍ତର ବିଚାରି ।

ଯଶସ୍ୱୀ ଦୋଲାଅ ଜାଗ୍ରତରେ ଥାଅ ଜାଣି କାଳକୁ ନିହାରି ।। ୨୭।।

ଛଦ୍ମବେଶଧାରୀ ଗୁଣ । ଛାର ଲୋକ ସଙ୍ଗ ଚିହ୍ନ ।

ଛାଡ଼ି କରି ଚାଲ ହୋଇ ବନ୍ଧୁମେଳ ଭାବିବସ ଜନାର୍ଦ୍ଦନ ।। ୨୮ ।।

ଚତୁର ଆହେ ଅର୍ଜୁନ । ଚମତ୍କାର ଏ ଭୂବନ ।

ଚିରାୟୂ କେ ନାହିଁ ଦେଖ ଏ ଯେମହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ଭାବ ସ୍ୱ ମନ ।। ୨୯ ।।

ଉଇଁଥିବା ଦେଖ ଶଶି । ଉଆଁସ ଦିନକୁ ଘୋଷି ।

ଉଦୟ ପୂର୍ଣ୍ଣମୀ ଅମାବାସ୍ୟା ଭ୍ରମି କାଳ ଯାଉଅଛି ଖସି ।। ୩୦ ।।

ଘୃଣାକର ଏ ସଂସାର । ଘଟାଅ ବନ୍ଧୁସ୍ୱ ଉର ।

ଘର ବାଡ଼ି ଦେଖ ହେବ ଏ ବିମୁଖ ସବୁ ହେବ ନାରଖାର ।। ୩୧ ।।

ଗମିଲି ଯାହା ହୃଦୟ । ଗଭୀରତା ଜ୍ଞାନୋଦୟ ।

ଗମାଗମ ବାର୍ତ୍ତା ତୁମ୍ଭ ଯେ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଭଜି ରହ ପ୍ରେମମୟ ।। ୩୨ ।।

ଖ୍ୟାତାପନ୍ନ ହୁଅ ବନ୍ଧୁ । ଖ୍ୟାତି କର ପୂର୍ଣ୍ଣ ଇନ୍ଦୁ ।

ଖେଦ ଭାବିମନ କର ହୃଦେ ଧ୍ୟାନ ଦେଖାଇଲି ସ୍ନେହ ବିନ୍ଦୁ ।। ୩୩ ।।

କହି ଦେଲି ବନ୍ଧୁ ଗଣେ । କର୍ମ ଧରି ତୁମ୍ଭ ସ୍ଥାନେ ।

କରୁଛି ଭ୍ରମର ଦୟହୃଦେ ଘେନ ବିହାରୀ ଦାସ ଅଜ୍ଞାନେ ।। ୩୪ ।।

ନୀତିହାର ।

ଆଗତ ପ୍ରୀୟ ବନ୍ଧୁଗଣ ପ୍ରଭୁଙ୍କର ପ୍ରସାଦ ପରି ନୀତିହାର ଅର୍ପଣ କରୁଅଛି ।

ପ୍ରାର୍ଥନା

ଲକ୍ଷ୍ମୀ ଚଉତିଶା ।

ରାଗ-ଚୋଖି ।

କଳ୍ପବଟମୂଳେ ହରି ଅନନ୍ତ ରୂପକୁ ଧରି ପ୍ରକୃତି ପାଦ ମଞ୍ଚାଳେ ଶିରେ ଭୁଜଙ୍ଗ ।

କମଳ ନାଭିରୁ ଜାତ ବ୍ରହ୍ମା ବିଷ୍ଣୁ ଶିବ କ୍ଷାତ ତହୁଁ ସଂସାର ଉତ୍ପତି କରିବା ଢଙ୍ଗ ।

କଲେ ନାଶ ମଧୁ ଦତ୍ୟକୁ । କରି ସମୁଦ୍ର ମନ୍ଥନ ପ୍ରାପ୍ତି ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କୁ ।।୧।।

ଖଣ୍ଡ ୨ କଲେ ମହି କ୍ଷାତ କରିବାକୁ ସେହି ବନପର୍ବତ ବୃକ୍ଷାଦି କଲେ ଭିଆଣ ।

ଖଗାସନ ବ୍ରହ୍ମାପତି ଜୀବାଦି ଉତ୍ପତି ସ୍ଥିତି କରି ତୁମ୍ଭେ ଚତୁର୍ବେଦ କର ଗାୟନ ।

ଖର ୨ ସେ ତେଜାକାର । ଖଳଜନ ନାଶ ଅର୍ଥେ ଶିବାଧିକାର ।।୨।।

ଗଜଗାମିନୀ ସେ କାନ୍ତି ତ୍ରୀପୁର ସମ୍ପଦ ଭୁତି ଚାହିଁ ନାମ ଦେଲେ ତାଙ୍କୁ ଶ୍ରୀୟା କମଳା ।

ଗଜ ବାହିନୀ ତୁ ହୁଅ ଅଷ୍ଟ ନିଧି ଗୁଣେ ରହ ପଦ୍ମାକର ପଦ୍ମବାସ ହୁଅ କୌଶଳା ।

ଗମାଗମ ତ୍ରୀପୁରେ ଜାଣ । ଗମୀ ଜୀବାଦି ପୋଷିବା ବିଚାର ଘେନ ।।୩।।

ଘଟ ଚାହିଁଣ ଆଧାର ସଞ୍ଚୟ ଭାବିତା ଧର ଅର୍ଣ୍ଣପୂର୍ଣ୍ଣାଧ୍ୟାଇ ଥାନ୍ତୁ ଏ ସୁରପୁର ।

ଘଟି ନୋହିବ କାହାର ତେମନ୍ତ ଉପାୟ କର ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ଲୋକମଧ୍ୟେ ହୁଅ ପ୍ରଚାର ।

ଘୋଷଣା ଯେ ହେଉ ତ୍ରୀପୁର । ଘଟାଇବା ଜୀବାଧାର ମଣ ପ୍ରଚୁର ।।୪।।

ଉଇଁଥିବା ବାଳଭାନୁ ପରି ଝଲକଇତନୁ ନିଶିନାଥ କପାଳରେ ବିନ୍ଦୁ ଶୋଭିତ ।

ଉତ୍କଣ୍ଠା ଭାବରେ ଠିଆ ବିରାଟ ଈଶ୍ୱର ଯାହା ଆଜ୍ଞା ଶିରୋଧାର୍ଯ୍ୟ ତାହା କର୍ତ୍ତା ମୁହିଁତ ।

ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ ଭାବ ସେ ପ୍ରକାଶ । ଉଚ୍ଚାରଣ ଶୁଣନ୍ତେଣ ବୋଲନ୍ତି ଈଶ ।।୫୫।।

ଚଞ୍ଚଳା ଚଞ୍ଚଳନୁହଁ ପୃଥ୍ୱୀ ସଙ୍କଷ୍ଟ ଅନାଅ ମମ ଆଜ୍ଞାଘେନି ହେବେ ଯେ ଅବତାର ।

ଚରିତ୍ରତୁ ଏହାବୁଝ ଚରାଚରେ ମାତାହେଜ ବିଷ୍ଣୁ ଅବତାରିଙ୍କର ଭିରୁ ସୁମର ।

ଚରାଚର ଚାରି ଯୁଗରେ । ଚର୍ଚ୍ଚାକାରୀ ହେବୁଜୀବେ ଦୟାଚିତ୍ତରେ ।।୬।।

ଛଟକ ଗୁଣକୁ ଧରି ସାଷ୍ଟାଙ୍ଗେ ପ୍ରଣାମ କରି ଦିପକଭାବରେ ଗଲେ ପିଅର ପୁରେ ।

ଛତିଶା ନିଯୋଗ ସ୍ମରି ସୁଲକ୍ଷଣୀ ଦାସୀପରି ଛଡ଼ରସେ ସୁଧାଖାଦ୍ୟ ପୂଜା ବିଧିରେ ।

ଛଟକରେ ହେଲେ ପ୍ରବେଶ । ଛିଡ଼ାହୋଇ ଦାସୀସଙ୍ଗେ ଭାବପ୍ରକାଶ ।।୭।।

ଜଗତ୍‌ମାତ ମନେଧ୍ୟାଇ ଦେବତାଗଣଙ୍କୁ ରାଇ ଦେବର୍ଷିଙ୍କ ହସ୍ତେ ପୁଜା କରାନ୍ତି ବସି ।

ଜଗତ୍‌କର୍ତ୍ତା ବେଦଧ୍ୱନି ଶୁଭେ ତ୍ରୀପୁର ମେଦିନୀ ନାରୀଙ୍କର ହୁଳହୁଳି ତହିଁରେ ମିଶି ।

ଜାତହେଲା ସେ ମହାନାଦ । ଜଗନ୍ନାଥ ଦେଖି ହେଲେ ମହା ପ୍ରମୋଦ ।।୮।।

ଝଳକାଙ୍ଗି ଗଣସଙ୍ଗେ ପଡ଼ିଲେ ତହୁଁ ସାଷ୍ଟାଙ୍ଗେ ତହୁଁ ପରସିଲେ ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରଭୁଙ୍କୁ ଦେଇ ।

ଝଡ଼ ସେ ଲାଗିଲା ପରି ଆସି ପ୍ରସାଦକୁ ଧରି ଗର୍ଭ ପୂର୍ଣ୍ଣକରି ଗଲେ ବିଦାୟ ନେଇ ।

ଝଟକ ଶ୍ରୀୟାଙ୍କର ଦେଖି । ଝୀନ୍ନ ଦେବାଙ୍ଗ ବସନ ଦିଅନ୍ତି ଲଖି ।।୯।।

ନିୟମ ନୀତି ନିପୁଣା ଦେଖିଲି ତୁ ସୁଲକ୍ଷଣା ଏଣୁ ମହାଲକ୍ଷ୍ମୀ ନାମ ରହୁ ଜଗତେ ।

ନିୟମ ତୋ ଦୃଢ଼ବ୍ରତ ଚଞ୍ଚଳ ଭାବ ତୋ ଚିତ୍ତ ଏଣୁ ଚଞ୍ଚଳା ନାମ ତୋ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଅର୍ଥେ ।

ନିୟମ ଏତିକି ରହିଲା । ନିଗମେ କମଳାକାନ୍ତ ପ୍ରଭୁଙ୍କ ହେଲା ।।୧୦।।

ଟମକ ବଜାଇ ଯାଅ ତ୍ରୀପୁରେ ବିଜୟୀ ହୁଅ ଜଗତ ମାତା ହୋଇ ପାଳ ଏହି ଯେ ବିଭୁ ।

ଟାକିରହି ମୁଁ ଜଣାଏଁ ନିୟମ କାଳକୁ ଚାହେଁ ବାରତିଥି ମାସଆଜ୍ଞା ଦେଉ ହେ ପ୍ରଭୁ ।

ଟଙ୍କଧର ଏ ବେଦପତି । ଟଙ୍କିଳ ପରା ଏ ସ୍ୱାମୀ ବସି ଅଛନ୍ତି ।।୧୧।।

ଠଉରାଇ ଲକ୍ଷ୍ମୀଗାର ଦିଅନ୍ତି ବିଷ୍ଣୁ ଉତ୍ତର ବିଦ୍ୟୁତ୍‌ଅଙ୍ଗିଙ୍କର ଗୀରାଙ୍କୁଶ କି ହେଲା ।

ଠେସାଭାର୍ଷାଲାପ ପ୍ରିୟ ତାଙ୍କ ସଂଳାପ ପ୍ରବାହ ଧ୍ୟାଇଲେ ନାରୀଙ୍କଗୁଣ ଭାବ ଅବଳା ।

ଠୁଳ ମାୟାନାରୀ ଦେହରେ । ଠାକୁରାଣୀ ପ୍ରେମମୟ ହେବେ ସଂସାର ।।୧୨।।

ଡମ୍ବରୂଧର କହନ୍ତି ଚାପଲ୍ୟତା ୟାଙ୍କ ଉକ୍ତି ଏଣୁ ଚପଳା ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଗୁଣ ବଖାଣ ।

ଡ଼ୁବିବଟି ଏ ରୂପରେ ଠୁଳବ୍ରହ୍ମବାକ୍ୟ ସୁରେ ବ୍ରହ୍ମା କହନ୍ତି କେମନ୍ତେ ହେ ନାରାୟଣ ଡିଆଁ ମାରି ଯାହା କହୁଛ ।

ଡାକୁ ନାରୀଙ୍କର ପ୍ରେମ ଭାବ ଉଲ୍ଲାସ ।।୧୩।।

ଢଳିଯିବ ମନପ୍ରାଣ ଶୁଣିନାରୀଙ୍କ ବଚନ ମାୟାମୂର୍ତ୍ତି ହୋଇ ଥିବେ ନାରୀଏ ଜାଣ ।

ଢାଙ୍କିଥିବା ବୁଦ୍ଧି ଜ୍ଞାନ ତାଙ୍କଠାରେ ହେବଶୂନ୍ୟ ଆଚମ୍ବିତ ଶୁଣି ହେଲେ ସେ ପଞ୍ଚାନନ ।

ଢଳଢଳ ଚିତ୍ତ ହୋଇଲେ । ଢଳା ହେବ ମନ ପ୍ରାଣ ନାରୀଙ୍କ ତୁଲେ ।।୧୪।।

ଅଣ ଆୟତରେ ପଡ଼ି ନାରୀଙ୍କ ପ୍ରେମରେ ଜଡ଼ି ସଂସାରି ଜନ ରହିବେ ତାଙ୍କ ସଙ୍ଗରେ ।

ଅଣ ଆୟତ୍ତ ପୁରୁଷ ଭାବ ହେ ଏହା ମହେଶ ସଂସାରେ ମୋହିନୀ ନାରୀ ହେବେ ତ୍ରୀପୁରେ ।

ଆଣି ପୁରୁଷଙ୍କ ବିନାଶ । ଆଣି ପୂର୍ଣ୍ଣେ ଲକ୍ଷ୍ମୀମାତ ହେଲେ ଉଲ୍ଲାସ ।।୧୫।।

(ଲକ୍ଷ୍ମୀ ଉବାଚ)

ତଥ୍ୟ ବୁଝ ନାରୀଗଣ ପୁରୁଷ ଆମ୍ଭର ଧନ ତାଙ୍କ ବିନେ ଦୁର୍ଗତି ନାରୀଙ୍କର ହେବ ।

ତର୍କ ନ କରିବ କେହି ପୁରୁଷମାନଙ୍କୁ ଚାହିଁ ଗୁରସ୍ତଙ୍କ ତ୍ରୟୀ ଦାସୀ ହୋଇଣ ଥିବ ।

ତର୍ପିତ ସ୍ୱ ସ୍ୱାମୀଙ୍କି ରଖି । ତାଦାତ୍ମ୍ୟ ଭାବରେ ସେବା ତାତ୍ପର୍ଯ୍ୟ ଲକ୍ଷି ।।୧୬।।

ଥବିର ବା ରୋଗୀ ହେଉ ପତିଈଷ୍ଟ ଆମ୍ଭ ସେହୁ ତାଙ୍କ ସେବାରେ ରହିଣ ଦିନ ସାରିବା ।

ଥାତି ଧନ ସେ ଗୁରସ୍ତ ତାଙ୍କ ବିନାରେ ଅନାଥ ଏ ପ୍ରତିଜ୍ଞା ରଖିଣ ସଂସାର ଚାହିଁବା ।

ଥୟ ବାକ୍ୟ ହୃଦୟେ ରଖ । ଥୁଇଲି ନୋହିବ କାରେ ଏ ମୋର ବାକ୍ୟ ।।୧୭।।

ଦୟା ଧର୍ମ ସାର ବାଣୀ ବିରାଟ ପ୍ରଭୁତ ଶୁଣି ନାରାୟଣୀ ନାମକୁ ଏ କମଳା ପାଉ ।

ଦେବ ମାନବ ଦାନବ ସଚରାଚର ପାଳିବ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ବିଷୟ ଖୋଜେ ତାହା ସେ ଚାହୁଁ ।

ଦେବ ବାଣୀ ହେଲା ପ୍ରକାଶ । ଦେବତ୍ୱରେ ଆଦ୍ୟ ମାର୍ଗଶୀର ଏ ମାସ ।।୧୮।।

ଧରିବା ଏଠାରୁ ଶେଷ କାର୍ତ୍ତିକ ଯେ ପୁଣ୍ୟମାସ ଶେଷ ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶୀ ଦିନ ବୈକୁଣ୍ଠ ଖୋଲା ।

ଧରାରେ ପାପି ଚଣ୍ଡାଳ ପାଇବେ ମୁକ୍ତିର ଫଳ ମଧ୍ୟ ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶୀ ପାପୀ ମାନଙ୍କ ହେଲା ।

ଧର୍ମ ଧାରକ ଶେଷମାସ । ଧର୍ମନିଷ୍ଠା ପାଳିଜନ ହେବେ ପ୍ରକାଶ ।।୧୯।।

ନନ୍ଦିତରେ ସପ୍ତଦିନ ବାରମାସରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବିଣ ଚତୁରାନନ ଭାବକୁ ଧର ।

ନମି ଶ୍ରୀ ପାଦ ପଦ୍ମରେ ପାଣି ଯୋଡ଼ି ଆର୍ତ୍ତସ୍ୱରେ ନାରୀଙ୍କର ହୁଳହୁଳି ସେ ବେଦ ସ୍ୱର ।

ନମୋ ନମଃ ହେ ନାରାୟଣ । ନ ଜାଣୁ ଯେ ଧ୍ୟାନ ଜ୍ଞାନ ଆଜ୍ଞା ପାଳନ ।।୨୦।।

ପଦ୍ମୋଭାବ ପଦ୍ମେଶୟ ପଞ୍ଚାନନ ଭାବୋଦୟ କରଯୋଡ଼ି ଠିଆହୋଇ ସ୍ତୁତି କରନ୍ତି ।

ପଦ୍ମନାଭ ପୁରନ୍ଦର ପଞ୍ଚବାୟୁ ଦେହକର ପଞ୍ଚତତ୍ୱ ପଞ୍ଚପ୍ରାଣ କଳୟା ସ୍ଥିତି ।

ପଞ୍ଚଭୁତେ ଏ ପଞ୍ଚେନ୍ଦ୍ରିୟ । ପଞ୍ଚମନ ଶଙ୍ଖଶବ୍ଦେ ହେବ ନିର୍ଭୟ ।।୧।।

ଫଳୋଦୟ କାଳ ସ୍ମରି ପଦ୍ମ ସଙ୍ଗରେ ବିହରି ପଦ୍ମା ହୁଳହୁଳି ମହାନାଦରେ ସ୍ମୁରେ ।

ଫଳପୁଷ୍ପ ଦୁର୍ବାକ୍ଷତି ପୂଜା ବିଧିକୁ ସଞ୍ଚିତ କରି ପଦ୍ମାଳୟା ଦେଲେ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ କରେ ।

ଫେଡ଼ି ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ସୁଧାଭୋଗ । ଫର୍ଚ୍ଚାରୂପେ ପୂଜାକର୍ମେ ହୁଅନ୍ତି ଯୋଗ ।।୨୨।।

ବର ତୁମ୍ଭେ ବ୍ରହ୍ମା ଉଠ ବସ ପୂଜାବିଧି ପୃଷ୍ଠ ବିରଞ୍ଚୀ ପ୍ରାଣ ସଂଯମେ ଆସନେ ବସି ।

ବର ବ୍ରହ୍ମର୍ଷି ଏ ଠିଆ ବ୍ରହ୍ମବାଦ ସ୍ମରେ କାୟା ବ୍ରହ୍ମ ସୂତ୍ରେ ପୁଜାକଲେ ମନ ନିବେଶି ।

ବଦ୍ଧାଞ୍ଜଳିବହୁ ନାଇକା । ବହୁ ମୁଖ ହୁଳହୁଳି ତ୍ରୀପୁର ଡକା ।।୨୩।।

ଭକ୍ତିଭାବ ପ୍ରେମ ଚାହିଁ ସନ୍ତୋଷରେ ଭାବଗ୍ରାହି ଭବିଷ୍ୟତ ଶୋଚନା ମୂଳ ଭଜିଣ ରହି ।

ଭବ୍ୟ ଭବ ଭାବି ରଖ ଭାନୁଶଶି ନ୍ୟାୟଲକ୍ଷ ଦିବାନିଶି ଭ୍ରମୁଥିବେ ପାଳକ ଚାହିଁ ।

ଭଲା ଜଟାଧର ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କ । ଭାଗଉତ୍ପତ୍ତି ସଂହାର କାର୍ଯ୍ୟ ଦେଖ ।।୨୪।।

ମଙ୍ଗଳାଚରଣ ଭାବ ମର୍ଯ୍ୟାଦା ଏ ମର୍ତ୍ତ୍ୟ ଠାବ ମର୍ଷ ମର୍ଷିତ ରହିଛି ଏଥି ସଙ୍ଗରେ ।

ମହା ପୁରୁଷ ବିରାଟ ମହାପ୍ରଭୁ ମହାଭୁତ ମହର୍ଷି ଏ ଧର୍ମ ଲକ୍ଷ ମନ ଯୋଗରେ ।

ମହାଦେବ ଏହା ଜଣାଅ । ମନସ୍ତାପ ପ୍ରତିକାରରେ ହେ ପ୍ରଭୁ ରହ ।।୨୫।।

ଯଜ୍ଞ ପୁରୁଷ ଯୋଗାଡ଼ ଆଜ୍ଞା ଯା ହେଲା ସେ ଗୁଢ଼ ଯଥାଶକ୍ତି ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କର୍ତ୍ତା ହୋଇବୁଁ ।

ଯଜ୍ଞେଶ୍ୱର ହେ ଯୋଗେଶ ମୁକ୍ତିଦ ଅସାଧ୍ୟ କ୍ଲେଶ ଦୁହିଭାର ଆପଣଙ୍କୁ ବିରଞ୍ଚି ଦେବୁଁ ।

ଯାତ ଅସହ୍ୟ କାଳେ ସ୍ମରୁ । ଜାଗ୍ରତ କରାଇ ଭାର କରାଇ ପାରୁ ।।୨୬।।

ରକ୍ଷକ ମୁଁ ପୃଥିବୀର ଭାଭଗ୍ରାହୀ ଭକ୍ତଙ୍କର ରଖିତ ହେଲି ବିଚାର ଗମ ଆନନ୍ଦେ ।

ରମେଶ ରମାଙ୍କୁଧରି ରହିଲେ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ପୁରି ଶିବପୁରେ ଶିବଗଲେ ସେ ପ୍ରେମାନନ୍ଦେ ।

ରଖିଧ୍ୟାନ ବ୍ରହ୍ମା ସେ ଗଲେ । ରସ ଗୁଣେ ଉତ୍ପତ୍ତି କର୍ତ୍ତା ବୋଲାଇଲେ ।।୨୭।।

ଲକ୍ଷ୍ମୀ ଲକ୍ଷଣୀୟ ସ୍ମରି ଭ୍ରମି ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ପୁରୀ ଜୀବାଦି ପାଳନ କାରୀ ହୋଇ ବସିଲେ ।

ଲକ୍ଷ୍ମୀବନ୍ତ ଗୃହ ଦେଖି ଜମାକରି ପ୍ରିୟସଖି ଧର୍ମ ଅର୍ଥ କାମ ମୋକ୍ଷ ଶିକ୍ଷାକୁ ଦେଲେ ।

ଲକ୍ଷହେଲେ ତ୍ରୀପୁରେ ସେହି । ଲଭ୍ୟଭିକ ନାରୀମାନେ ଆନନ୍ଦ ବହି ।।୨୮।।

ବାନ୍ଧବି ଏ ମାର୍ଗଶୀର ଆଦ୍ୟମାସ ମନେଧର ଗୃହ ଶୁଦ୍ଧମନ ଶୁଦ୍ଧଭାବ ମୁଁ ଦେଖି ।

ବସାଇବା ମନୋଭାବି ପଦ୍ମ ମୁରୁଜର ଛବି ପାଦ ଚିହ୍ନମାନ ଗୃହଦ୍ୱାରରେ ରେଖି ।

ତଦ୍‌ଗତ ମନରେ ତା ଭାବି । ବଡ଼ ସନ୍ତୋଷରେ ଆସି ନିଶ୍ଚେ ରହିବି ।।୨୯।।

ଶଶିମୁଖୀ ଏହାଶୁଣ ଗୁରୁବାର ଶୁଭଦିନ ଚୁଡ଼ାଭଜା ଖଇଦ୍ରବ୍ୟ ଛାଡ଼ିବ ।

ଶୁକ୍ଲ ବସ୍ତ୍ର ପରିଧାନ ଧାନ ପୂର୍ଣ୍ଣ କରିମାଣ ଦୁଗ୍ଧ ଘୃତ ସୁଧାସମ ଭୋଜନ ଦେବ ।

ସୁସ୍ଥଚିତ୍ତେ ପ୍ରସାଦ ନେଇ । ଗର୍ଭାଗତ କରିଦିନ ବଞ୍ଚିବ ସହି ।।୩୦।।

ଷଟ୍‌କର୍ମକୁ ଧ୍ୟାଇଚିତ୍ତ ଷଟ୍‌ପ୍ରଜ୍ଞା ଭାବେ ଭାବିବ ଷୋଡ଼ଶ ଉପଚାରରେ ମୋତେ ଚାହିଁବ ।

ଷଡ଼ଦୁର୍ଗକୁ ନ ଚାହିଁଣ କଟାଇବ ରାତ୍ରଦିନ ଷୋଡ଼ଶକ ଅଣିମାଦି ନିଶ୍ଚେ ପାଇବ ।

ଷଣ୍ଢଚିତ୍ତ ମୂର୍ତ୍ତି ଧଇଲେ । ଶୀଡ଼୍ଗ ସଙ୍ଗେ ଧନ ହୀନେ ଥିବ ନିଶ୍ଚଳେ ।।୩୧।।

ସତ୍ୟ ଧର୍ମ ମୋର ଏହି ବର୍ଣ୍ଣ ଲକ୍ଷ ମୋରନାହିଁ ନିୟମ ଛଡ଼ା ତାତ୍ପର୍ଯ୍ୟ ଅଭାବ ସ୍ଥଳେ ।

ସର୍ବ ସମ୍ପତ୍ତି ହରାଇ ଅନାହାରେ ଭ୍ରମ ମହି ଏହି ଆଜ୍ଞା ଲକ୍ଷ୍ମୀଦେଲେ ସଂସାର ମୂଳେ ।

ସଙ୍ଗଯାର ଚାହିଁବା ଅଛି। ସଦସ୍ୟ ଭାବରେ ସଦାଚାରେ ରହିଛିଁ ।।୩୨।।

ହରିପ୍ରିୟା ବାକ୍ୟସାର ମର୍ମ ଭେଦି ନାରୀନର ମାର୍ଗଶୀର ଗୁରୁବାର ପାଳନେ ମାତି ।

ହର୍ଷିତ ହୃଦୟ ରଖି ହବିଷ୍ୟ ଆଧାର ସଞ୍ଚି ହରିପ୍ରିୟାଙ୍କୁ ପ୍ରାର୍ଥନା ସେ ଶୁଦ୍ଧ ମତି ।

ହଉ ଧନ ଜନ ଆମ୍ଭର । ହର୍ଷାନନ୍ଦେ ଲକ୍ଷ୍ମୀମାତ ସୁଦୟା କର ।।୩୩।।

କ୍ଷିରାବ୍ଧି ଯା ଗୁଣରତି କ୍ଷିରାବ୍ଧି ତନୟା ଉକ୍ତି କ୍ଷାତକଲି କ୍ଷେତ୍ରପାଳ କ୍ଷମ ସୁମରି ।

କ୍ଷମାବାନ୍‌ପ୍ରଭୁଙ୍କୁ ଧ୍ୟାଇ କ୍ଷଣିନ ଯାଉଛି ପାଇ କ୍ଷଣିକ ଜୀବନ ଘଟ ଆଶାକୁ ଧରି ।

କ୍ଷାତକଲି ଭାବ ପ୍ରକାଶ । କ୍ଷମାମାଗେ କ୍ଷିତୀଶ ହେ ବିହାରୀ ଦାସ ।।୩୪।।

ରାମ ଚାଳିଶା ।

(ରାଗ-ଭାଗବତ ବୃତ୍ତିରେ)

ଜୀବନ ଗତି ।

( ରାଗ-ଚକ୍ରକେଳି )

ନୀତି କଳିକା ।

( ରାଗ-ପୂରବି )

ଖ୍ୟାତି ଭକ୍ତି ଚିତ୍ର ଦେଇ ତବାଗ୍ରତ ଥୟ ନ ପାଇଲା ମନ ।

କ୍ଷିତି କର୍ମ ସ୍ଥାନ ଦେଖାଇବା ଧ୍ୟାନ ଭାବନାକର୍ମ ଲକ୍ଷଣ । ଯେଜନ ।

ତୁମ୍ଭଙ୍କୁ ମୁଁ କରେ ନିରୀକ୍ଷଣ ଯେ ।

କହିବାକୁ ହେଲି ଠିଆ ପୁଣ ହେ ।

ଭବ ଭାବ ଯା ବିଧାନ ମାନ ଯେ ।

କର୍ଣ୍ଣ ମନ ଦେଇ ଏବେ ଶୁଣ ଯେ ।।୧।।

ହଉ ଭବ ଖ୍ୟାତି ଯାଉ ଏ ଦୂର୍ଗତି ଆନନ୍ଦାର୍ଣ୍ଣବ ଭୂବନ ।

ହେବ ଏ ସୁଖ୍ୟାତି ଯେଉଁ ରସେ ମାତି କରୁଛି ତାହା ଭାଷଣ ।

ୟାଶୁଣ । ବିଦ୍ୟାପରମ ଧନ ପ୍ରମାଣ ୟା ।

ବିଦ୍ୟା ଜ୍ୟୋତି ଅସୀମତା ଗୁଣ ୟା ।

ବିଦ୍ୟା ଅକ୍ଷୟ ଧନ ସମ୍ମାନ ୟା ।

ବିଦ୍ୟା ନାନାଭୋଗ ଦାତା ମଣ ୟା ।।୨।।

ସଂଳାପ ହାସ ପରିହାସ ଯା କର ବିଦ୍ୟା ରସ ଥିଲେ ଖ୍ୟାତି ।

ସଚରାଚରରେ ଭାବ ସ୍ୱ ସ୍ୱଉରେ ବିଦ୍ୟା ହୀନେ କି ଦୁର୍ଗତି ।

ବିଦ୍ୱାନ । ସବୁଠାରେ ହୁଏ ପୂଜ୍ୟ ବାନ ।

ଯଶ ସୁଖ ମଣ୍ଡିତ ସମ୍ପୁର୍ଣ୍ଣ ।

ବିଦ୍ୟା ଉତ୍ପନ୍ନ କରଇ ଧନ ।

ବିଦ୍ୱାନ୍ ନିର୍ଭୟ ଗୁଣଜ୍ଞ ଜନ ।।୩।।

ଷଢ଼ାଙ୍ଗ ପାଇଣ ହୁଅ ଭାଗ୍ୟବାନ ବିଦ୍ୟାରତ୍ନ ଟାଣି ଘେନ ।

ଷଢ଼ ଦର୍ଶନ ତତ୍ୱ ଶଢ଼୍‌ଦୁର୍ଗରେ ଚିତ୍ତ ଷଟକର୍ମେ ଲଗାଅ ଧ୍ୟାନ ।

ସୁଜନ । ଷଢ଼ଭିଜ୍ଞେ ଚାହଁ ଏ ଭୁବନ ।

ଷଟ୍ ପ୍ରଜ୍ଞାରେ ବଲାଇବ ମନ ।

ଷଢ଼ଭୁଜଙ୍କୁ ରକ୍ଷାକର୍ତ୍ତା ମଣ ଷଢ଼ଙ୍ଗ୍‌ ଜିତ କର ସ୍ମରଣ ।।୪।।

ଶଂସିତ ଯେ ଭାବ ବାଲ୍ୟକାଳ ଠାବ ବିଦ୍ୟାରତ୍ନ ଉପାର୍ଜନ ।

ଶାନ୍ତି ରସେ ଜହି ସତ୍‌ସଙ୍ଗରେ ଭିଡ଼ି ସଦା କୁହାଅ ସୁଜ୍ଞାନ ।

ହେ ବୁଦ୍ଧେ । ଶାସ୍ତ୍ରାଳପରେ ଯେ ମନ ରୁନ୍ଧେ ।

ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ଧର୍ମ ଚର୍ଚ୍ଚାକୁ ସାଧେ ।

ଶାସ୍ତ୍ରଜ୍ଞ ହୁଅ ଏ ଭବ ମଧ୍ୟେ ।

ସର୍ବସମ୍ପତ୍ତି ଏଥିର ମଧ୍ୟେ ।।୫।।

ବଳାଇବ ମନ ଯେଉଁ କର୍ମେ ଧ୍ୟାନ ସୁଖ୍ୟାତି ପାଇ ଭାବନା ।

ବସି ଘଷୁଥିବ ସେ ରତ୍ନ ପ୍ରଭାବ ଦୂରହେବ ଏ ଭବ ଯାତନା।

ବିଚାର । ବ୍ୟାହତ ହେବ ଦୂର ।

ବ୍ୟାସ ବାଲ୍ମୀକଙ୍କୁ ମନେ କର ।

ବ୍ୟବସାୟକୁ ଯେ ବୁଝସାର ।

ବହୁ ଧନକୁ ସଞ୍ଚୟ କର ।।୬।।

ଲୟ କରି ଘେନ ସ୍ୱଯତ ଯା ସ୍ଥାନ ବିଦ୍ୟା ଶିକ୍ଷାକୁ ନ ଦେଇ ।

ଲଲିତ ବିଷୟ ନୋହି ପରିଚୟ ଲମ୍ପଟ ଗୁଣେ ସେ ବାଇ ।

ସେ ଧୀର । ଲୁପ୍ତ ମୁର୍ଖ ପଣେ ଗର୍ବେଶ୍ୱର ।

ଲୟ ନାହିଁ ଜ୍ଞାନ ଧ୍ୟାନ ତାର ।

ଲବ୍ଧ ଧୀକାର ଜନ୍ମ ତାହାର ଲକ୍ଷ ପିତା ମାତା ଲଜ୍ୟାଘର ।।୭।।

ରଟନା ଅଖ୍ୟାତି ସନ୍ତାନ ଦୂର୍ଗତି ଲକ୍ଷ କର ଦିବାରାତି ।

ରସାରେ ଯେ ଦୀନ ଜନ ଧନବାନ ଦେଖି ଫାଟି ଯାଏ ଛାତି । ୟାଦେଖ ।

ରଙ୍କ ବିଦ୍ୟାବଳେ ବଡ଼ ଲୋକ ।

ରହି ତାଙ୍କ ପାଖେ ମାଗ ଭିଖ ।

ରକ୍ଷ ଅଣିମାଦି ତା ଅନେକ ।

ଭାବଲଭେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଳାୟକ ।।୮।।

ଜନ୍ମିତ ବାଳକ ବାଳିକାମାନଙ୍କୁ ବିଦ୍ୟାରସ ଦିଅଭାଇ ।

ଯାହାର ମାନସ ଯେଉଁ ବିଦ୍ୟା ଘୋଷ ଭବେ ସ୍ନେହ ପାଇ ।

ତା ଭାବ । ଜାଣି ଖୋଜି ଚିନ୍ତାରସ ଠାବ ।

ଯାହା କଳ୍ପନା ତା ନିଶ୍ଚେ ହେବ ।

ଜାତ ବିଦ୍ୟାରୁ ହେବ ବିଭବ ।

ଜାତ ଦୁଃଖଦୂର ପରାଭବ ।।୯।।

ମର୍ମରେ ୟାରଖା ବୁଦ୍ଧିବଳେ ଦେଖ ବିଦ୍ୟାରୁ ଏକ ଅନେକ ।

ମନ ଚଇତନ୍ୟ ଶିକ୍ଷାରେ ଯା ଧ୍ୟାନ ଜ୍ଞାନ ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡ ଭୁଲୋକ ।

ୟାବୁଝା । ମନ ଲଗାଇ ବିଦ୍ୟାକୁ ଖୋଜ ।

ମନସ୍ତାପେ ନୁହଁ ହତବୀର୍ଯ୍ୟ ।

ବିଦ୍ୟାବଳେ ଶୋଭା ଅଇଶ୍ୱର୍ଯ୍ୟ ।

ମନ ଶାନ୍ତି କୌଶଳ ତାତ୍ପର୍ଯ୍ୟ ।।୧୦।।

ଭବେ ଆଶା ତୃଷ୍ଣା ହୃଦେକରେ ବସା ମହା ଦୃଢ଼ ଭଜ ଭାଇ ।

ଭୃତି ଉପାର୍ଜନ ବ୍ୟବସାୟ ଯେନ ତାକୁ ଚାହଁ ମନ ଦେଇ ।

ସ୍ୱାଧୀନ । ସର୍ବାନନ୍ଦରେ ଧନ ସମ୍ପୁର୍ଣ୍ଣ ।

ଭଜି ଦିବା ନିଶି ଭାବ ମନ ।

ଭିଡ଼ାଇ ସ୍ନେହ ଶାନ୍ତି ବଚନ ।

ଭ୍ରମାଇ ଚିନ୍ତାକର୍ଷକ ଗୁଣ ।।୧୧।।

ବରାସନ ସାଜି ପ୍ରିୟବାକ୍ୟେ ରାଜି କରିଣ ସେ ଳନ ମନ ।

ବସିକରି ଧ୍ୟାନ ସଂସାର ବିଧାନ ସମ୍ବାଦ ପତ୍ରୀକା ଘେନ ।

ସୁଜନ । ବିଦେଶ ଚର୍ଚ୍ଚାକୁ ଆକର୍ଷଣ ।

ବୁଦ୍ଧିଶାଳୀ ହୁଅ ବିଚକ୍ଷଣ ।

ବଗି ପରିକର ସୁନିପୁଣ ।

ବଳାଇ ମନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଘେନ ।।୧୨।।

ଫଳ ଖାଇକରି ବ୍ୟବସାୟ ଧରି ଲକ୍ଷାଦି ପତି କୁହାଇ ।

ଫନ୍ଦା ବ୍ୟବସାୟ ବଳବତୀ ଚାହିଁ ବିଦ୍ୟାବୁଦ୍ଧି ଶ୍ରମେ ରହି।

ଚତୁର । ଫେରା ଫେରି କର୍ତ୍ତା ପଣ ସାର ।

ଫାକା ପଡ଼ିଲେ ସମୂଳ ଚୂର ।

ଫଜିୟତ ହେବା ଫଳ ସାର ।

ଫେଡ଼ି ଦେଲି ଏ କାର୍ଯ୍ୟ ବେଭାର ।।୧୩।।

ପ୍ରଧାନ ବିଦ୍ୟା ବୁଦ୍ଧି ବଳ କୌଶଳ ଜନ ପ୍ରିୟତା ବିଶ୍ୱାସ ।

ପ୍ରକାଶିତ ହେବ ଧନି କୁହାଇବ କର୍ମ ବୀରତ୍ୱ ମାନସ। ୟାଘୋଷ ।

ପ୍ରିୟ ବୁଝି ଜନମନ ତୋଷ ।

ପ୍ରଣାଳୀ ବୁଝି ସୁକର୍ମେ ପଶ ।

ପଣ ଧରି କାର୍ଯ୍ୟ କର୍ମେ ବସ ।

ପଶ୍ଚାତ୍ ତାପ ନ ପଡ଼ିବ ପାଶ ।।୧୪।।

ନର ଜନ୍ମ ପାଇ ହତାସ କିପାଇଁ ନରମେଳ ଭାବଚାହିଁ ।

ନର୍ମ ଭାବଧରି ରାଜଲକ୍ଷ୍ମୀ ସ୍ମରି ନିତ୍ୟ କର୍ମେ ରହ ଧ୍ୟାଇ ।

ନମୁନା । ନାୟକ ହେବାକର ଭାବନା ।

ନାସ୍ତି ନ ଚାହିଁ ଭଜ ସୁମନା ।

ନିଜର ଗିର କର ଭାବନା ।

ନିରୁପାୟ ଭଜିଲେ କୁମନା ।।୧୫।।

ଧଇର୍ଯ୍ୟକୁଧର ପୋଷକ ହେବାର ଖ୍ୟାତି ହେବା ଏ ସଂସାର ।

ଧୃତୁଧେୟ ଶୁଭ କଳ୍ପନାକୁ ଭାବ ରସାଧି ସଞ୍ଚୟ କର ।

ହେ ଧୀର । ଧର୍ମାର୍ଥ କାମ ମୋକ୍ଷାଦି ସାର ।

ଧ୍ୟାନେ ରହିବା ହୃଦୟ ଧର ।

ଧାରଣୀକ ଏ ଭବବିଚାର ।

ଧ୍ୟୟୀ କହିଲି ତୁମ୍ଭ ଆଗର ।।୧୬।।

ଦଳ ବଳ ସାଜି କ୍ଷେତ୍ର ରସେ ମଜ୍ଜି ଭୂମି କର୍ଷଣ ବିଚାରି ।

ଦଣ୍ଡ ନିତି ଭାବି ଦେଖାଅ ସ୍ୱଛବି ଦମନ ଗୁଣକୁ ଧରି ।

ଦର୍ଶକ । ଦର୍ଶନୀୟ ଭାବେ କୃଷିରଖ ।

ଦର୍ଶିତ ଫଳ ହେଉ ଅନେକ ।

ଦରଯାଇ ବଜାରକୁ ଦେଖ ।

ଦର୍ଗତଡ଼ି ବିକି ଧନ ରଖ ।।୧୭।।

ସ୍ଥାପିବା କର୍ମରେ କୃଷି କି ଚାହିଁବ ସ୍ଥଳ ଗୁଣ ଲକ୍ଷ କରି ।

ଥୁଇଥିବା ଧନ ନେଇ ହଳ ଜନ କ୍ଷେତ୍ରପାଳ ଭାବ ସ୍ମରି ।

ସେଥିବ । ଥକା ମରାଭାବ ନ ସ୍ମରିବ ।

ଥୟ କରି କୃଷି ଗୁଣଭାବ ।

ଥୋଇବାକୁ ମନେ ନ ପାଞ୍ଚିବ ।

ଥାଟଙ୍କ ସଙ୍ଗେ ମଜ୍ଜି ରହିବ ।।୧୮।।

ତତ୍ୱକୁ ନିହାରି କୃଷିଗୁଣ ସ୍ମରି ନିରନ୍ତର ମଜ୍ଜି ରହ ।

ତତ୍ୱର ଭାବରେ କୃଷିକର୍ମାଧାରେ କାର୍ଯ୍ୟ ଦକ୍ଷତା କୁହାଅ ।

ତାତୁଲ୍ୟ । ତତ୍ୱରତା ଭାବ ଚାହିଁ ରହ ।

ତତ୍ପରାୟଣ ଜନଙ୍କୁ ଚାହିଁ ।

ତତ୍ପନେଇ ସଦା ସୁଖ ପାଅ ।

ତାମସିକ ମୁଖକୁ ନ ଚାହିଁ ।।୧୯।।

ଅଣ ଆୟତ୍ତରେ କୃଷିକର୍ମ ଛାଡ଼ି ଅନ୍ୟ ଉପାୟ ଖୋଜିଲେ ।

ଅଣିମାଦି ପୂର୍ଣ୍ଣ ରାଜାଙ୍କର ସ୍ଥାନ ମତି ହରାଅ ସେ ସ୍ଥଳେ ।

ୟାଭାଳ । ଆଣିବାକ୍ ଚାରିଙ୍କର ମେଳ ଅଣ ଆୟତ୍ତ କରି ସକଳ ।

ଅନୁକ୍ଷଣେ ଭାବି କର୍ମ ସ୍ଥଳ । ଆଣି ନିୟମ ରଖିଣ ଚାଲ ।।୨୦।।

ଢାଳିଦିଅ ମନ ରାଜସିଂହାସନ ରାଜଧନ ଆକର୍ଷଣ ।

ଢପ ଦେଖାଇଣ ଉପାଧି ପାଇଣ ରାଜାଙ୍କ ତୋଷିବ ମନ ।

ସେ ସ୍ଥାନ । ଢଙ୍ଗରାଜ କାର୍ଯ୍ୟରେ ନିପୁଣ ।

ଢମାଳି ଗୁଣ ତହିଁ ପ୍ରଧାନ ।

ଢଙ୍ଗେ ପ୍ରଜାଙ୍କ ତୋଷିଣ ମନ ।

ଢପ ଦେଖାଇଲେ ବିଚକ୍ଷଣ ।।୨୧।।

ଡର ଲାଗୁଅଛି କାଳକୁ ଚାହୁଁଛି କିକରେଁ ଆୟତ୍ତ ନାହିଁ ।

ଡାକୁ ରାଜକୀର୍ତ୍ତି ଉପାଧିକୁ ପ୍ରାପ୍ତି ବିଦ୍ୟା କୌଶଳରେ ରହି ।

ହେ ଧୀର । ଡ଼ୁବି ବିଜ୍ଞାନ ଦାଣ୍ଡେ ବିଚାର ।

ଡେରା ପରିଥିବା ଘର ଦ୍ୱାର ।

ଡିଣ୍ଡିମରେ ଧନପୂର୍ଣ୍ଣ ଘର ।

ଡମା ଡୌଳ ଚାହିଁ ସ୍ୱନେତ୍ରର ।।୨୨।।

ଠାବମାନ ରଖି ଧନ ଟାଣି ରଖି ବିହାର କର ଏ ଭବ ।

ଠାଣି ବିଦ୍ୟା ବଳ କୌଶଳ ନ ଚାହିଁ ଚାହିଁବ କି ସୁଖଭାବ ।

ଏଥିକି । ଠିଆ ହୋଇ ଜଣାଏ କତିକି ।

ଠଠା ନ ବୁଝି ଭାବ ମତିକି ।

ଠିକ ଦେଖିଲେ କାଳ ଗତିକି ।

ଠୌର ଛାଡ଼ି ନ ଭଜ ଭ୍ରାନ୍ତିକି ।।୨୩।।

ଟପି ପ୍ରେମାଶୟ ସବନ୍ଧୁ ଆଶ୍ରୟ ଆଳୟକୁ ଶୂନ୍ୟ ରଖ ।

ଟେକି ହୋଇଥିବ ତଡ଼ି ଭବଭାବ ନିରଙ୍କୁଶରେ ପଥିକ ।

ଟହକ । ଟହଳରେ ହୁଅ ଯା ପୋଷକ ।

ଟାକି କୁଟୁମ୍ବ ଜନ ନିରେଖ ।

ଟହ ଟହ ଅଶାନ୍ତିକୁ ଯୋଖ ।

ଟଙ୍କା ଅତ୍ମଜ ଶଙ୍କାକୁ ରଖ ।।୨୪।।

ନିୟମ ଦେଖାଇ ନିଗମକୁ ଚାହିଁ ଦେଖାଇ ଦେଲି ଅଗ୍ରତେ ।

ନିୟମ ସୁଗୁଣ ଥିଲେ ବିଦ୍ୟାଧନ ଶୋଭନ ଲଭ ଜଗତେ ।

ହେ ବନ୍ଧୁ । ନୀତି ଶିକ୍ଷା ହେଜ ଭବ ମଧ୍ୟୁ ।

ନିଜ ହୃଦୟ ଦାସତ୍ୱେ ବାନ୍ଧୁ ।

ନିତ୍ୟ ପ୍ରିୟାଳାପ ଛାଡ଼ି ଦ୍ୱନ୍ଦୁ ।

ନୀତି ଶିକ୍ଷିତ ସ୍ଥଳକୁ ଛନ୍ଦୁ ।।୨୫।।

ଝୁଞ୍ଜାମରା ଭାବ ସେ ଏହା ଚାହିଁବ ହୃଦୟେ ବିଚାର ଧରି ।

ଝକମାରି କରି ଏ ଦିବା ସର୍ବରୀ ରହ ଦାସତ୍ୱ ସୁମରି ।

ହେ ଭାଇ । ଝଳିବା ସ୍ଥାନ ଖୋଜ ସେ ଯାଇ ।

ଝପ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟକୁ ଦେଇ ।

ଝଳି ହେବାକୁ କାର୍ଯ୍ୟ ଦେଖାଇ ।

ଝାଲ ପୁଛି ରହ ଶ୍ରମ ପାଇ ।।୨୬।।

ଜାନପଦ ବାର୍ତ୍ତା ଆଶା ପୋଷକତା ଜୀବଗତି ଭାବିବାର ।

ଯାହା ଜାଣିଥିଲି ଜଣାଇ ତା’ଦେଲି ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତ ଭାବ ଧର ।

ଯାତକ । ଜାତ୍ୟ ଜାଜ୍ଜ୍ୱଲ୍ୟମାନଙ୍କୁ ଚିନ୍ତି ।

ଜାତି ପ୍ରଣାଳୀ ବୁଝ ବୃତ୍ତାନ୍ତ ।

ଜାଗ୍ରତରେ ଚାହଁ ଏ ଜଗତ ।

ଜାଗରୁକେ ରହିଛି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ।।୨୭।।

ଛାରଖାର ନୁହ ଛାୟାପଥ ହୁଅ ବୁଝାଇ କହୁଛି ବନ୍ଧୁ ।

ଛିଦ୍ରାନୁସରଣ ଭାବରେ ଗମନ ହିତ ନୁହେ ଏକ ବିନ୍ଦୁ ।

କହିଲି । ଛାଡ଼ି କର ବନ୍ଧୁ ସଙ୍ଗେ ମେଳି ।

ଛଦ୍ମବେଶୀକୁ ନ କର ଅଳି ।

ଛିଦ୍ରାନ୍ୱେଷୀଙ୍କୁ ଦିଅ ସେ ଦଳି ।

ଛାୟାପଥ ହୁଅ ପ୍ରେମ ଭାଲି ।।୨୮।।

ଚରିତାର୍ଥ ବୁଝ ସୁନିୟମ ଖୋଜ ଭାବିଣ ଆପଣା ମନ ।

ଚିତ୍ରକାଳୁ ପିତୃ ପିତାମହଗଣ ପନ୍ଥାକୁ କର ସ୍ମରଣ ।

ଚରଚା । ଚଳୁଅଛି ସନାନ୍ତନ ଚର୍ଚ୍ଚା ।

ଚାରିଯୁଗରେ ରହିଛି ସଞ୍ଚା ।

ଚତୁର ଚତ୍ୱାର ମନବାଞ୍ଚା ।

ଚଣକ ମନୁ ଆଦି ସ୍ମୃତିରକ୍ଷା ।।୨୯।।

ଉଆଁସଚନ୍ଦ୍ର ପ୍ରାୟେକ ହୋଇଯିବ ଚାହିଁ ରହିବ କି ମହି ।

ଉଇଁଥିବା ମନ ହେବ ଅନ୍ତର୍ଧ୍ୟାନ ନମୁନା ରଖିବ କାହିଁ ।

ୟା ହେଜ। ଉପଦ୍ରବ ସବୁ ତ୍ୟାଗୀ ମଜ୍ଜ ।

ଉତ୍ତମ ହେବା କର୍ମକୁ ଖୋଜ ।

ଉତ୍ତମର୍ଣ୍ଣ ହେବା ପାଇଁ ନ୍ୟାଜ ।

ଉତ୍କଣ୍ଠିତ ହେବା ମନୁ ତେଜ ।।୩୦।।

ଘଉଡ଼ିବ ବୁଦ୍ଧି ନ ପାଇଣ ସିଦ୍ଧି ସିଧା ବାଟ ତା ଯାଚକ ।

ଘର ୨ ଯାଇ ପୋଡ଼ା ପେଟ ପାଇଁ ଭ୍ରମିମର ଦିନଯାକ ।

ଷଠତା ଘର୍ମଭାନୁ କାନ୍ତି ପ୍ରୀତି ଦାତା ।

ଘାତ ପାଇ ଅସହ୍ୟ ଅଚିନ୍ତା ।

ଘୂରିବାର ମଣ ସୁଖ ସେ ତା ।

ଘୃଣୀତ ଭବେ ତା ଅଯୋଗ୍ୟତା ।।୩୧।।

ଗର୍ହିତ ଯେ ହିତ ବିଚାର କରଇ ଉପାୟ ହୀନତା ପାଖ ।

ଗଣ୍ଠି କଟା ଚୋର ଗଳ୍ପ ଛବି ତାର ଗାଳି ନିରନ୍ତର ଭେଖ । କୁକର୍ମ ।

ଗ୍ରାହକମାନେ ଯେ ହତୋଦ୍ୟମ ।

ଗୃହ ଖେଳରେ ଦୃଢ଼ତା ମର୍ମ ।

ଗ୍ଲାନି ସଦା ଥାଏ ଚିତ୍ତଧାମ ।

ଗ୍ରାସ ଛଦନେ ସେ ପ୍ରିୟତ୍ତମ ।। ୩୨ ।।

ଖଣ୍ଡ ଖଣ୍ଡ କରି କାର୍ଯ୍ୟ ଦେଖାଇଲି ଖପା ନୋହିବ ହେ ଭାଇ ।

ଖଟଣି ମୋ କାର୍ଯ୍ୟ ଖଟିବାରେ ନ୍ୟାଜ ଖଳିନାଥ ମୁଁ ସ୍ମରଇଁ । ଏକାଳ ।

ଖଣ୍ଡନୀୟରେ ଯେ ବୁଝ ଭଲ ।

ଖବର କହିଲି ଏହା ଶଲ ।

ଖୁସି ଭଜି ସ୍ୱ ଇଚ୍ଛାରେ ଚାଲ ।

ଖୋଜ ଯାହାକୁ ଯେ ଦିଶେ ଭଲ ।। ୩୩ ।

କର୍ମସ୍ଥାନ ମୋର ଦେବ ପୂଜାଧାର କାଳ ନିୟମ ସୁମରି ।

କର୍ତ୍ତବ୍ୟତା ବୁଝି ରହ ପ୍ରେମେମଜ୍ଜି ଯାଉଛ ପ୍ରଭୁଙ୍କ ସରି । ମୋଈଶ ।

କାର୍ଯ୍ୟ ଆଳତି ଧୁପପ୍ରକାଶ ।

କୃଷ୍ଣ ସେ ପ୍ରଭୁ ରାଧା ବିଳାସ ।

କରେଁ ଧ୍ୟାନ ମୁକ୍ତିଦ ମାନସ ।

କର ଯୋଡ଼ୁଛି ବିହାରୀ ଦାସ ।। ୩୪ ।

ନଶ୍ୱରତା ।

(ରାଗ-କଳସା)

ମାନବ ଜୀବନ ।

(ରାଗ କଳସା)

ସମାପ୍ତ